Waarom doen actoren mee aan een netwerk en wat zijn hun belangen?

Er zijn mensen die hun hele werkweek met netwerkbijeenkomsten hebben gevuld. Zij doen dit niet zomaar, want het kost al snel veel energie om actief te zijn in netwerken. De interactie in een netwerk is beperkt voorspelbaar en daarmee ook de resultaten die je kunt behalen. Het vraagt geduld!

Het netwerk

Een netwerk is een middel om je doelen en/of de doelen van de organisatie die je vertegenwoordigt te realiseren. Soms heb je de kennis nodig die in een netwerk wordt ontwikkeld. Soms heb je de menskracht of invloed van het netwerk nodig. Het gaat erom dat de interactie, de identiteit en de ambities binnen het netwerk er voor jou toe doen, je iets bieden en energie geven. Wat helpt, is dat een netwerk lekker loopt. Daarmee bedoelen we dat er gewerkt wordt aan datgene waar je behoefte aan hebt, op een manier die bij jou past.

Om een netwerk goed te laten lopen, is het nodig om zicht te krijgen op wat deelnemende actoren willen bereiken en welke behoeften iedereen in het netwerk vervuld wil zien. Stel jezelf de vragen: Welk doel is daarmee gediend? Wat is het belang?

Om deze vragen te beantwoorden zal je je moeten verdiepen in het perspectief van iedere actor op zijn werkelijkheid. Dat betekent dat je het gesprek moet aangaan met andere deelnemers over wat hun belangen en drijfveren zijn. De ervaring leert dat er daarbij meer meespeelt dan louter een inhoudelijk belang; het gaat ook over persoonlijke overtuigingen en drijfveren (Kaats & Opheij, 2007).

Organisatiebelang en individueel belang

Maak daarom onderscheid tussen het organisatiebelang en het individuele belang om mee te doen. Soms liggen deze in elkaars verlengde, soms ook niet. Mensen weten vaak heel goed de organisatiebelangen te benoemen. Ze zijn veelal inhoudelijk en rationeel te benoemen. Individuele belangen kunnen veel minder zichtbaar zijn, ook voor de actor zelf.
Het is ook vaak lastiger om naar het individuele belang te vragen. Wanneer actoren elkaar beter kennen, zullen zij ook hierover meer open zijn. Soms moet je hiervoor bewust een proces in gang zetten. Mensen leren elkaar immers pas kennen in het samenwerkingsproces, terwijl mensen in netwerken beperkte tijd kunnen besteden aan de relatie (Kaats & Opheij, 2013, p. 177).

De keuze om wel of niet deel te nemen aan een netwerk is voor ieder verschillend. Er zijn verschillende overwegingen die een kunnen rol spelen. We zetten een aantal van die overwegingen op een rij:

• Raakt het thema van het (beoogde) netwerk aan een van de kerntaken van je organisatie?
• Komt het tegemoet aan jouw persoonlijke doelen?
• Zijn de andere partijen in het netwerk van belang voor jou of je organisatie?
• Zijn bestuurders of de directeuren van je organisatie betrokken in het netwerk en wat brengt het hen?
• Is het een haalbaar doel waar het netwerk zich op richt?
• Is het realistisch dat het doel wordt gerealiseerd?
• Wat verwacht je dat het je/jouw organisatie oplevert in relatie tot de gevraagde inspanningen?

Deze vragen kennen geen eenduidige antwoorden, en de optelsom van de antwoorden geeft geen vaste uitkomst in de vorm van een ‘ja’ of een ‘nee’. Het uiteindelijke besluit tot deelname is dan ook vaak een intuïtief en persoonlijk proces. We merken wel dat wanneer een netwerk voor een organisatie van strategisch belang is, het besluit tot deelname ook strategischer wordt. In dat geval zullen meer mensen, vaak vanuit hogere echelons, zich met het besluit (willen) bezighouden en zal je deze bij de besluitvorming moeten betrekken.

Bron: Organiseren in en met netwerken

Door: Nikki Willems, Renee Linck, Edwin Kaats e.a.