Door jezelf te confronteren met wat je echt wil, met wat echt belangrijk en waardevol voor jou is, kom je in de diepere lagen van je bewustzijn terecht. Door heldere waarden wordt kiezen makkelijker. Aan wat voor wereld wil jij bijdragen?
Waardevolle zaken
Zaken die echt waardevol, vol van waarden zijn, zijn door alle generaties heen voor alle mensen hetzelfde gebleven, zoals:
- meeleven, liefde en zorg;
- vergevingsgezindheid;
- vrijheid;
- rechtvaardigheid;
- eenheid;
- verantwoordelijkheid;
- respect voor leven.
In 2003 hield Kofi Annan de derde global ethics-lezing aan de universiteit van Tübingen. Het was een verlaat verjaardagscadeau voor de 75-jarige Hans Küng, de professor die zijn leven gewijd heeft aan global values. De titel was: ‘Do we still have global values?’ Het antwoord: ja, vrede, vrijheid, sociale vooruitgang, gelijke rechten voor iedereen, en menselijke waardigheid staan nog steeds, ondertekend door vele landen, in het Handvest van de Verenigde Naties en in de Universele verklaring van de rechten van de mens. Het is echter een visie, (nog) geen realiteit.
Oorlog en vooroordelen
Oorlog en vooroordelen vormen een aanslag op de voortgaande realisatie van die principes. Vaak ook blijft het bij woorden, zoals de Millenniumdeclaratie, waar verlichting van armoede, recht op onderwijs, gezondheidszorg en schoon water als prioriteiten werden genoemd. We zijn nu weer zoveel jaren verder. De VN hebben sdg’s (sustainable development goals) opgesteld die door 192 landen ondertekend zijn. Armoede, klimaat, migratie, schoon water, onderwijs, milieu – we hebben er allemaal mee te maken. We leven in een circulaire economie.
‘Wat heeft dat met mijn timemanagement te maken?’, vraag je je wellicht af. Iedereen in onze wereld is bereikbaar geworden. We kunnen elkaar beïnvloeden op ongekende wijze. Hoe beïnvloed jij jouw omgeving? Wat is jouw bijdrage aan een leefbare wereld voor iedereen? Wat zijn jouw waarden? Er zit iets in mensen dat absoluut universeel is. Onze hoop, onze angsten, onze aspiraties zijn hetzelfde, maar ook onze waarden, zoals rechtvaardigheid. Wij mensen hebben een gedeeld collectief onderbewustzijn.
Eenheid en identiteit
De figuur geeft dat heel beeldend weer. Het schema laat ons zien dat we diep vanbinnen een eenheid vormen als mens, als onderdeel van de menselijke soort. We (her)kennen elkaar als we onszelf kennen. We zijn met elkaar en met ons leefmilieu verbonden en zijn zo onderdeel van alles wat leeft.
Tevens laat het zien dat we afgescheiden zijn: in het dagelijks bestaan hebben we een identiteit die ons onderscheidt van anderen. We bewegen ons als individuen en als leden van een gemeenschap door de tijd. Ieder met zijn eigen lusten en lasten. Levenskunst … niet altijd even gemakkelijk. We hebben vaak overspannen verwachtingen. Het moet vooral leuk zijn. Ik heb gemerkt dat mensen al een stuk rustiger en minder depressief worden als ze de aanname loslaten dat ze iets fout doen, omdat het leven toch zo leuk zou moeten zijn en zij zo neerslachtig zijn – alsof ze het kunstje maar niet onder de knie krijgen. Uitgaan van de stelling dat het leven niet gemakkelijk is, is veel realistischer.
Het leven is echt niet eenvoudig!
In het boek van Layard, Waarom zijn we niet gelukkig? (2005), legt hij uit voor welke uitdaging we staan. Economen zouden een geluksindex van een land moeten opstellen. Want hoe is het te rijmen dat we wel veel rijker zijn dan vijftig jaar geleden, maar niet gelukkiger? Wat zien economen over het hoofd? Zekerheid en innerlijke rust zouden moeten toenemen naarmate we rijker worden. Het omgekeerde lijkt het geval! Hij eindigt zijn mooie boek met aanbevelingen over geluk. Hier komen ze, in mijn eigen woorden samengevat.
Voedsel voor jou om over na te denken voordat je je bezint op hoe jij in het leven wil staan, wat jouw waarden zijn en wat jij gaat nastreven. Een samenleving kan niet tot bloei komen zonder enig soort van gemeenschappelijk doel. De huidige jacht op zelfrealisatie is een doodlopende weg. Als je enige doel is het beste voor jezelf te bereiken, wordt het leven simpelweg gespannen en een eenzame strijd. Wat we nodig hebben, is het gevoel dat ons leven een hogere zin heeft – alleen al deze gedachte kan een enorme last van onze schouders nemen.
We hebben dringend behoefte aan een goed concept van algemeen belang. Ik kan me geen mooier doel voorstellen dan dat van het grootste geluk voor alle mensen als geheel, waarbij ieders individuele geluk even zwaar telt. Dit ideaal brengt ons op gelijke voet met elkaar. Ons eigenbelang gaat niet verloren, want tenslotte weten we zelf het best wat goed voor ons is.
Het geheim is compassie met jezelf en met anderen, en het principe van het grootste geluk is in essentie de uitdrukking van dat ideaal. We moeten onze maatschappij een nieuwe bestemming geven en ons wijden aan geluk in plaats van aan het bereiken van dynamische efficiency. Met behulp van de wetenschap is in het Westen de absolute schaarste overwonnen, en we moeten verstandig nadenken over wat nu de inhoud van vooruitgang zou kunnen zijn. Ik ben er heilig van overtuigd dat vooruitgang mogelijk is …
Inspireert dit je? Helder krijgen voor jezelf vanuit welke waarden je wil leven, kan je helpen. Daaraan kun je je handelen toetsen en zo kun je nadenken over de zin van het bestaan, jouw bestaan. Dus schrijf je principes eens op en ga ernaar leven!
Bron: Effectief tijdbeheer
Door: Ineke Kievit-Broeze
