Vrij leiderschap gaat niet over tips of technieken, maar over een levenshouding. Het vraagt om moed: de moed om je maskers af te zetten, overtuigingen los te laten en ongepantserd aanwezig te zijn. In Vrij zijn in je werk laten Nienke de Vries en Berdine Grashuis zien hoe vrijheid niet iets is wat je bereikt in de toekomst, maar iets dat er nú al is, zodra je stopt met vechten tegen wat er is. Een uitnodiging om leiding te nemen over je eigen leven en ruimte te maken voor wie je werkelijk bent.
Vrij leiderschap is een manier van zijn, een innerlijke grondhouding. Het is het fundament waarop je staat en het vertrekpunt van waaruit je leeft, werkt, kiest en beweegt. Dat is de kunst van vrij zijn in je werk: een levenshouding die je doorgaand beoefent. Vrij zijn, werkelijk vrij, klinkt eenvoudiger dan het is. Echte vrijheid laat zich namelijk niet vangen in tips, tools of technieken. Het vraagt om een wezenlijke keuze. Het vraagt om moed. Moed om te stoppen met wegkijken. Moed om jezelf niet langer kleiner te maken dan je bent, maar ook niet groter. Moed om onder ogen te zien wat jou niet langer dient, en het los te laten, zelfs als je niet weet wat ervoor in de plaats komt.
Vrijheid vraagt dat je het strakke jasje van overtuigingen en identiteit uittrekt.Dat je je maskers afzet. Dat je jezelf toestaat om ongepantserd en onverhuld aanwezig te zijn. Ook als het lastig is. Juist dan; pas dan ontstaat er ruimte. Ruimte om te ontspannen in wie je werkelijk bent, met alles wat er op dat moment is. Niet gevormd door je verleden. Niet geketend door verwachtingen. Maar vrij om te zijn wie je in essentie al was, voordat je ging geloven dat je iemand anders moest worden.
Waarom vrijheid vaak buiten beeld blijft
De onrust die je soms of vaker voelt, ontstaat niet omdat er iets mis is met jou of met je leven. Deze ontstaat wanneer je vasthoudt aan hoe het allemaal zou moeten zijn, in plaats van te zien wat er nú is. Of het de druk van je werk is, de verwachtingen van anderen, of de verhalen die je jezelf vertelt over wat je nog moet bereiken of misschien gemist hebt, het is niet de situatie zelf die spanning veroorzaakt, maar jouw weerstand tegen de werkelijkheid.
Vrijheid begint daar waar niets meer anders hoeft, daar waar je simpelweg bent zoals je bent, zonder gevecht met wat zich aandient. Dat is de essentie van Vrij Leiderschap. Het gaat er niet om dat je je omstandigheden verandert, maar dat jij verandert in hoe je je verhoudt tot wat er is. Het gaat erom dat je volledig aanwezig bent, ook wanneer het pijn doet of wanneer je bijvoorbeeld eenzaamheid, schaamte of boosheid voelt. Je kunt leren om op je gemak te raken bij ongemak.
Vreemd genoeg zijn we het vaak zelf die onze vrijheid buitenspel zetten. Zonder dat we het in de gaten hebben, keren we ons er keer op keer vanaf. Het is alsof we een deur sluiten die altijd al openstond. We verschuilen ons achter de drukte van de dag, achter de eindeloze stroom van verplichtingen, achter de verhalen die ons tijdelijk geruststellen. ‘Als ik dit eerst afmaak, dan komt er ruimte.’ ’Als ik eenmaal daar ben, dan mag ik vrij zijn.’ Maar die ruimte is er al. Die vrijheid is er altijd. Ze is als onzichtbare ruimte aanwezig, als een mogelijkheid waar je je op ieder moment naar kunt toewenden. De onrust die je voelt, dat knagende besef dat er toch ‘meer’ moet zijn, is geen teken dat je tekortschiet. Het is een herinnering. Een herinnering aan de vrijheid die er altijd al is en die je jezelf op dat moment ontzegt.
Als niks anders hoeft, verandert alles.
Om vrij te zijn, moet je uit de ruis stappen, uit de eindeloze stroom van gedachten over gisteren en morgen. Je verdwaalt niet langer in analyse of vooruitdenken, maar keert terug naar wat er is. Je lichaam is daarin je anker, en je adem de ingang. De realiteit ligt niet alleen in wat je denkt, maar vooral ook in wat je vervolgens ervaart. Hier en nu. In wat je voelt. In hoe je ademt. In wat er in je leeft in relatie met de wereld om je heen. Dat is de enige plek waar je helder kunt waarnemen, en van waaruit je keuzes maakt en je tot passend handelen komt. Het is de enige plek waar contact mogelijk is, met jezelf, met de ander en met wat er wezenlijk toe doet. Vrij Leiderschap vraagt dat je aanwezig bent in het moment. Het is een levenshouding, waarbij je inverbinding staat met het grotere geheel waarin je leeft en beweegt. Het is niet alleen iets binnen jezelf, maar het komt ook tot uiting in hoe je deelneemt aan relaties,teams, organisaties. Vrij zijn is geen soloproject, het krijgt betekenis in de ruimte tussen mensen.
Leiderschap begint bij jezelf
Hoewel het woord ‘leiderschap’ vaak doet denken aan het aansturen van anderen, gaat Vrij Leiderschap over jezelf. Het gaat over leiding nemen over je eigen leven. Over keuzes maken die niet voortkomen uit gewoonten of verwachtingen, maar die geworteld zijn in wat waar is voor jou. Vrij Leiderschap betekent dat je je niet langer laat meeslepen door systemen, structuren of dynamieken die niet kloppen. Je beweegt niet mee omdat het zo hoort, maar omdat het resoneert met wie jij bent. Dat vraagt om het nemen van verantwoordelijkheid voor wat voor jou, van binnenuit, klopt. Verantwoordelijkheid voor je plek, voor je impact, voor de koers die je kiest. Voor jezelf, én voor het geheel waar je deel van uitmaakt.
Door: Nienke de Vries en Berdine Grashuis
