Bij samenwerking gaat het zowel om inhoudelijke argumenten als om persoonlijke verhoudingen en relaties. Het is altijd een samenspel van mensen die al dan niet iets willen. Bij samenwerkingen is het opbouwen van persoonlijke relaties lastig, omdat je elkaar niet iedere dag bij het koffiezetapparaat ontmoet. Een samenwerking vraagt onderhoud en aandacht.
Samenwerking overstijgt het individuele, maar tegelijkertijd neemt iedereen in zo’n proces zichzelf mee. Sociaalpsychologische processen en groepsdynamiek spelen een belangrijke rol:
- In- en uitsluiting: wie doet er wel mee en wie niet?
- Macht: wie heeft het voor het zeggen en en hoe kun je invloed uitoefenen?
- Leiderschap: wat is ieders rol in het proces?
- Conflict: hoe ga je om met meningsverschillen en met persoonlijke relaties?
- En vertrouwen: wat wekt vertrouwen op en hoe houden we het vertrouwensreservoir op peil?
Vertrouwen
‘Vertrouwen komt te voet en gaat te paard.’ Natuurlijk geldt dat ook in samenwerkingsverbanden, maar het is niet zo dat vertrouwen in een samenwerking je zomaar overkomt. Aan vertrouwen kun je werken en wat daarvoor nodig is, kun je organiseren. Hoe?
- Organiseer gelegenheden waarbij partners elkaar ontmoeten en over de inhoud van hun vak in gesprek gaan.
- Neem tijd voor gemeenschappelijke ervaringen, zowel over het vak en de inhoud als op sociaal gebied.
- Creëer momenten om de persoonlijke relatie te versterken. Een persoonlijke klik motiveert mensen om net iets extra’s te doen.
Een goed team
Ieder team is natuurlijk loyaal aan de samenwerking, maar ook nog altijd loyaal aan de eigen organisatie. Het is geen eenvoudige opgave om zo’n divers team goed te laten samenwerken. We verwachten van de teamleden dat zij kunnen omgaan met onzekerheid, ambiguïteit en dynamiek. Aandacht voor de teamsamenstelling, het bespreken van verschillen en ruimte voor de individuele belangen; het is allemaal noodzakelijk voor iedere samenwerking.
Verbindend leiderschap
Voor een constructieve relatie is verbindend leiderschap bijzonder belangrijk. Het gaat hierbij om gegund en verbindend leiderschap dat ontstaat op basis van individuele prestaties, kennis of positie. Hiërarchisch leiderschap kan in sommige situaties heel nuttig zijn, maar is voor een succesvol en duurzaam samenwerkingsverband funest.
Bron: Samenwerken: van idee naar afspraak
Door: Wilfrid Opheij, Tim Dees
