Als corona ons iets heeft geleerd, is het dat onzekerheden grote impact kunnen hebben op ons leven en ons werk. En dat organisaties die aan risicomanagement doen beter voorbereid zijn om in dit soort extreme crisissituaties snel en flexibel te schakelen. Die gedachte is ook de basis van de RISMAN-methode die wij 25 jaar geleden ontwikkelden. En waarmee we organisaties handvatten geven om risico’s van projecten en programma’s in kaart te brengen. Zodat je niet voor verrassingen komt te staan. In deze 25 jaar hebben we ook ervaren dat professioneel risicomanagement meer is dan alleen het maken van een risicoanalyse.
Professioneel risicomanagement – is onze ervaring – kan een organisatie behoeden voor de onzekere factoren van grote, complexe projecten en programma’s. De RISMAN-methode kwam 25 jaar geleden op initiatief van TwynstraGudde tot stand in samenwerking met ProRail, Rijkswaterstaat, de TU Delft en Gemeentewerken Rotterdam. In 2003 leidde dit tot ons eerste boek ‘Risicomanagement voor projecten – de RISMAN-methode toegepast’.
Bewust onbekwaam
Nog steeds is de RISMAN-methode een veelgebruikt uitgangspunt voor risicoanalyse en risicomanagement. Maar we kwamen er als adviseurs in de praktijk al snel achter dat professioneel risicomanagement veel meer behelst dan het maken van een risicoanalyse. Het in kaart brengen van de risico’s lukt vaak goed, zodat er op reguliere basis gerapporteerd kan worden. Maar de stap naar risicomanagement waarbij daadwerkelijk iets gedaan wordt met de informatie, blijkt veel lastiger. En juist het sturen met informatie is de kern van succesvol risicomanagement. Hoe kun je anticiperen op risico’s en beslissen onder onzekerheid, welke keuzes maak je dan? Met alleen de RISMAN-methode kom je een heel eind, maar je weet ook wat je nog te doen hebt. Feitelijk ben je bewust onbekwaam. Daarom was er meer nodig .
Maatwerk
In de praktijk ervaarden wij dat risicomanagement vaak op projectniveau wordt ingestoken, terwijl de ideale situatie – dit was ons voortschrijdend inzicht – is om juist op organisatieniveau het risicomanagement in te richten. Zeker wanneer er meerdere projecten in een organisatie worden uitgevoerd. Verder zagen we dat risicomanagement verdergaat dan het invoeren van een systeem of een beleid. Het betekent in de meeste gevallen dat houding en gedrag van mensen binnen een project of organisatie aandacht vragen. Vaak wordt dit aspect onderschat en bestaat de neiging veel focus te leggen op de zogenaamde hardere aspecten. Maar risicomanagement gaat om het vaststellen van de condities die nodig zijn om risicomanagement goed te laten werken. En daarbij is ook de zachte kant – de cultuur van een organisatie, de managementstijl en het gedrag van de mensen die er werken – een bepalende factor. Cultuur is een gegeven, je kunt het niet aanpassen. Biedt de harde kant duidelijkheid, de zachte kant laat zich niet vangen in regels en algemeenheden. Conclusie: er bestaat geen blauwdruk voor professioneel en succesvol risicomanagement. Risicomanagement is maatwerk.
Tweede boek
Werd het tijd voor een tweede boek waarin we onze visie verbreden? Die gedachte vormde zich al een aantal jaren geleden. En ja, we vonden dat er een tweede boek moest komen. Maar we waren er nog niet aan toe. Want het snappen van de zachte kant is één, maar het verhaal goed op papier krijgen, daarvoor hadden we nog meer praktijkervaringen nodig. Die deden we de afgelopen jaren op in grote infrastructurele projecten en programma’s binnen diverse sectoren, van luchtvaart tot waterveiligheid en wegtransport. Langzaam maar zeker ontwikkelde zich een praktijkgerichte uitwerking van onze ervaringen. Een stapsgewijze, laagdrempelige manier om risicomanagement aan te vliegen. Van het doelen stellen (richten) en organiseren (inrichten) tot het realiseren (verrichten) en evalueren en bijstellen. Alle eerdergenoemde condities konden we langzamerhand in kaart brengen.
Een stap verder
En toen kwam het coronajaar. Een jaar waarin we de balans op konden maken en alles op zijn plek viel. We voelden dat de tijd rijp was om onze rijkdom aan ervaringen te delen in ons tweede boek ‘Professioneel risicomanagement bij projecten.’ Een boek dat niet zoals ons eerste boek een theoretisch verhaal vertelt, maar dat een stap verdergaat en risicomanagers, programmamanagers en projectmanagers handvatten biedt voor een praktijkgerichte invoering en toepassing van risicomanagement. Waarbij alle betrokkenen in de organisatie weten wat er verwacht wordt. Waarin mensen snel kunnen schakelen. Was de RISMAN-methode de kleerhanger, nu kunnen we de kleerhanger aan de kapstok hangen.
In september organiseren we twee live Q&A’s waarin je al je vragen over het boek aan ons kunt stellen. Meer weten? Klik hier.
Blogreeks
In een blogreeks, waarin dit blog de eerste is, geven we je een kijkje in ons nieuwe boek ‘Professioneel risicomanagement bij projecten’. We gaan o.a. in op onderwerpen als ‘Risicomanagement als onderdeel van de sturing van projecten en programma’s’, ‘Risicomanagement en het proces van evalueren en leren’ en ‘Risicomanagement in bepaalde bedrijfsculturen’. Wil je de volgende blogs automatisch in je mail ontvangen? Vul dan het formulier op onze site in.
