We leven in een tussentijd, in een tijd van transitie. Het moet radicaal anders – maar hoe dan? Daarover gaat het onderzoek naar Nieuwe Business Modellen. Op 28 juni presenteerde Professor Jan Jonker, hoogleraar Duurzaam Ondernemen, de resultaten van het tweede onderzoek naar Nieuwe Business Modellen. Er was massaal gereageerd op de uitnodiging om met elkaar te praten over Nieuwe Business Modellen (NBM’s), zei Jan Jonker in zijn welkomstwoord. ‘Het belangrijkste is dat we met elkaar communiceren en de ‘jatbaarheid’ van onze ideeën vergroten.’
Verandering vanuit samenleving
Het antwoord komt niet meer uit Den Haag, dus als we duurzaamheid belangrijk vinden – en dat vinden we, getuige de vele initiatieven en mensen die hiermee bezig zijn – dan moet de verandering uit de samenleving komen. De kern is de vraag of wij samen iets kunnen doen wat van waarde is? Waarde die meervoudig is, collectief en gedeeld. Dit leidt tot andere vormen van organiseren. En die ontwikkeling wordt zichtbaar in NBM’s.
Het onderzoek in 2013 laat zien dat er veel initiatieven zijn, vooral in de business-to-business-omgeving. Geld is niet langer het enige transactiemiddel. Transactietrends zijn ruilen, creëren, delen, sparen en lenen. Transactiewaarden zijn naast geld ook zorg, tijd, goederen, kennis, mobiliteit of afval.
Tijdens het symposium lichtten de initiatiefnemers van ruim 20 NBM’s in een workshop hun model toe.
Tijdorekening
Centrale vraag van onderzoeker Ada van Dijk is: ‘hoe motiveer je pensioen-onbewuste mensen om een pensioenplan te maken?’ Over je pensioen nadenken, ervaren veel mensen als loodzwaar. Het is gecompliceerd, mensen hebben weinig vertrouwen in pensioenverzekeraars en banken en vooral jongeren hebben geen geld om iets opzij te zetten. Van Dijk bedacht de tijdorekening: een complementair systeem voor sociaal kapitaal. In dit plan heeft iedereen een tijdorekening, gekoppeld aan het BSN-nummer. Een tijdo is in feite een munteenheid: 1 tijdo = 1 uur. Je krijgt tijdo’s van mensen waarvoor of waarmee je samen iets doet, maar die geen geld over hebben. De overheid kan bijvoorbeeld 15% van uitkeringen zoals bijstand, huursubsidie en AOW uitkeren in tijdo’s. Tijdo’s zijn sociaal en maken het plezier van samen dingen doen beter zichtbaar dan geld. Voor Ada van Dijk is het plan succesvol als men bewust de toekomst plant. Haar idee is nog in concept, meedenken is welkom. Contact: adavandijk@outlook.com.
Groen Witgoed
‘Heeft u interesse om een energiezuinige wasmachine te huren, en zo ja, hoeveel bent u bereid daarvoor te betalen?’ Die vraag werd voorgelegd aan huurders van sociale huurwoningen van woningbouwcorporatie Eigen haard. Het project ‘Groen witgoed’ is een initiatief van Eigen Haard, BSH (Bosch Siemens Huishoudapparatuur) en Turntoo (Thomas Rau). Kartrekker is Cecile van Oppen van adviesbureau Copper8. In de pilotfase werden tweehonderd apparaten in de markt gezet, vertelde zij op het symposium. Het doel om de prijs voor het gebruik van een wasmachine, inclusief de verbruikte energie, onder de 10 euro te houden, is in de traditionele business case niet haalbaar. Als je het haalbaar wil maken, dan moeten ook de winsten en de risico’s gedeeld worden. De producent heeft te maken met servicekosten, de woningcorporatie heeft huurdersrisico’s. Als die risico’s gedeeld worden, kan ook de opbrengst gedeeld worden. Het sluiten van de keten is essentieel, want hierdoor wordt de business case haalbaar. Voor de huurders telde het financiële voordeel het zwaarst. Met het project wordt hopelijk een doorbraak gerealiseerd in de starre witgoedmarkt. De witgoedproducenten zijn nu ook bezig met het verbeteren van de apparaten, niet alleen nog energiezuiniger, maar ook qua grondstoffen. De samenwerkingsovereenkomst was getiteld ‘Het nieuwe bezitten’.
Film by the Sea
Bij het nieuwe en innovatieve plan van ‘Film by the Sea’ staat zorg voor cultuur centraal. De inzet van vrijwilligers wordt gewaardeerd met de toekenning van punten. De door de vrijwilliger behaalde punten worden bijgeschreven op een sociale creditkaart en gelden als betaalmiddel voor cultuur in Zeeland.
http://www.filmbythesea.nl/
Lease a Jeans
Het concept ‘Lease a Jeans’ houdt in dat mensen een spijkerbroek leasen voor een vast bedrag per maand. De collectie wordt gepresenteerd onder het label MUD Jeans. Hierbij staat het gebruik van de jeans centraal, niet het bezit. De jeans is gemaakt van biologische katoen en gerecycled materiaal. Na een jaar kan de jeans worden geruild voor een ander model of worden aangeschaft.
http://leaseajeans.com/
BeeBox
Dit is een lifestyleconcept dat boeren en consumenten dichter bij elkaar brengt. Abonnees krijgen een box met seizoensgebonden groenten en fruit, biologisch vlees en kaas, en soms biologische wijn. Het leidt tot een betere, eerlijkere prijs voor de boer. De consument profiteert van een eerlijk, lokaal product met veel smaak.
http://www.thebeebox.nl/
Floow2
Dit is de eerste B2B-marktplaats waarop bedrijven en instellingen materieel, maar ook kennis en kunde van medewerkers onderling kunnen (ver)huren. FLOOW2 brengt vraag en aanbod bij elkaar. Het resultaat is minder verspilling en sociale binding.
http://www.floow2.com/
Deelname vervolgonderzoek
In het najaar van 2013 gaat het vervolgtraject van start naar de operationele en praktische uitwerking van nieuwe business modellen. Dit vervolgtraject wordt gevoerd vanuit de Radboud Universiteit Nijmegen, onder leiding van professor Jan Jonker.
Wilt u meedoen?
Meldt u zich dan aan via de website http://www.nieuwebusinessmodellen.info/.
Wat het team van Jan Jonker van u als deelnemer vraagt is 80 á 100 uur aan tijd, creativiteit en denkkracht. Het idee is een community te creëren van deelnemers die als een team deze doorontwikkeling helpt realiseren. Dit zal gebeuren in de vorm van masterclasses, workshops, schrijf- en brainstormsessies en dergelijke.
Meer informatie op: http://www.nieuwebusinessmodellen.info/
Lees ook: Werken aan de Weconomy.
Verslag: Maud Notten
