Wat bindt big data, het Higgs-deeltje en procesmanagement? Het antwoord: professor Sander Klous. Hij is spreker op het Negende Jaarcongres Procesmanagement. Over de spanning tussen bedreigingen en kansen van big data en onzichtbaar prikkeldraad.
Professor Sander Klous (zie foto) is hoogleraar big data Ecosystems Business & Society aan de Universiteit van Amsterdam en werkzaam bij KPMG. Hij werkte bij het CERN (deeltjesversneller) in Zwitserland aan de ontdekking van het Higgs-deeltje en is dus ook een klein beetje Nobelprijs-winnaar. ‘De Atlas-detector van het CERN genereert zestig terrabyte aan data per seconde. Het is de Champions League van big data waardoor we het Higgs-deeltje konden vinden.’
Uitroeien
Techniek en big data gaan, of we het willen of niet, de maatschappij compleet op de kop gooien, stelt Klous. BMW heeft al een e-call systeem dat automatisch de alarmcentrale belt in geval van ongevallen. Verzekeraars hebben een black-box om rijgedrag te meten van een chauffeur om risico’s in te kunnen schatten en desgewenst premies aan te passen. Creditcards worden gekoppeld aan mobiele telefoons om zo te zien of bij aankoop van een product beide qua plek corresponderen of dat er mogelijk sprake is van fraude. ‘Hele sectoren worden bedreigd of zullen zelfs uitgeroeid worden als gevolg van technologische ontwikkelingen’, stelt Klous. Accountants worden op termijn overbodig volgens bepaalde futurologen, en zijn het nu nog mensen die risicoanalyses doen, straks is dat volledig geautomatiseerd. De muziekindustrie heeft al een megashift achter de rug, andere sectoren zullen volgen.
Klous: ‘Veel sectoren hebben geen flauw idee hoe ze met de mogelijkheden van big data en techniek om moeten gaan. Er zijn veel minirevoluties, en bedrijven moeten kiezen. Daar hebben ze moeite mee.’ In zekere zin een zorgelijke ontwikkeling. Klous: ‘Uit onderzoek blijkt dat na elke crisis werk moeilijker terugkomt. Veel werk wordt weggeconcurreerd door (big) data, slimme systemen en robotisering.’
Dilemma
Burgers zijn lang niet altijd positief over de mogelijkheden die big data biedt. Kijk naar de discussie over de NSA/Snowden. Klous zal in zijn bijdrage aan het Negende Jaarcongres Procesmanagement vooral ingaan op het dilemma van de enorme kansen die big data aan de ene kant biedt, en de gevaren aan de andere kant. Daar ligt ook direct de link naar procesmanagement.
Klous: ‘Je kunt geweldige ontwikkelingen realiseren met data-analyse en nieuwe technologische mogelijkheden. De truc is alleen om het procesmatig zo in te richten, dat het geen negatieve implicaties heeft. Morozov vergelijkt het met “onzichtbaar prikkeldraad”. Doordat mensen hun informatie steeds meer laten filteren door systemen, wordt de vrijheid van het individu begrensd. Een schoolvoorbeeld van hoe het niet moet is het meisje van zestien dat ongewild synoniem werd voor de keerzijde van big data. De supermarkt stuurde haar advertenties met babyproducten op basis van data-analyse, maar haar vader wist nog van niets. Het is een enorm contrast. Enerzijds “liken” we ons gek op Facebook en googlen we wat af. We zijn gek op hun gratis diensten en op het gemak van op maat gemaakte resultaten. Tegelijkertijd willen we niet dat overheden en organisaties alles van ons weten. Dus is de opdracht: maak gebruik van de kansen die big data biedt, maar richt je proces zo in dat de burger vertrouwen in je houdt.’
Door: Ronald Buitenhuis
