Optimisme is een plicht voor managers

Onze wereld is drastisch veranderd en blijft veranderen. En dat terwijl ook nog eens de ene crisis vrijwel naadloos in de andere crisis overloopt. We leven voortdurend in onzekerheid. Je zou er pessimistisch van worden. En dat terwijl optimisme juist onontbeerlijk is voor het neerzetten van positieve prestaties: prestaties waarbij potentieel benut wordt, vanuit (zelf)vertrouwen, vanuit positieve energie en enthousiasme. Prestaties waarbij het beste in mensen naar boven wordt gehaald.

Optimisme als plicht

Misschien geldt voor jou als manager daarom wel de bekende uitspraak: “Optimisme is een plicht”. Want hoe jij (en daardoor je medewerkers) naar de werkelijkheid kijkt, is bepalend voor jullie vertrouwen in wat er in het heden en de toekomst mogelijk is. Waarbij vertrouwen leidt tot een ‘can do’-mentaliteit. En gebrek daaraan juist tot een can’t do-mentaliteit. Optimisme maakt het verschil tussen actie of passiviteit. Tussen potentieel wel, of juist niet benutten. Waardoor successen worden behaald. Of dus juist niet…

Aan het werk dus met dat optimisme! Van je medewerkers, maar om te beginnen zeker ook van jezelf. Want medewerkers ervaren pessimistische managers als kritisch, oordelend en negatief. En ja, dat blijkt weer te leiden tot demotivatie, gelatenheid en productiviteitsverlies. Of, wanneer pessimisme van de manager ruikt naar cynisme, zelfs tot een angstcultuur. Optimisme daarentegen, draagt juist bij aan vertrouwen en creëert ruimte voor positieve emoties en werkplezier. En dat heeft weer positieve impact op het werkklimaat, de sfeer, de motivatie de creativiteit. En uiteindelijk op jullie succes.

Zet optimisme aan het werk, hand in hand met realisme

Even een disclaimer: pessimisme maakt dus passief, maar te veel optimisme kan ook doorslaan naar ineffectiviteit. Door te denken dat alles vanzelf wel op zijn pootjes terecht komt, of juist roekeloos risicogedrag. Onderzoek toont het ook aan: In combinatie met realisme, levert optimisme de beste resultaten in de zakelijke wereld op.

In feite draait optimisme om het managen van aandacht en energie. Van jezelf én je medewerkers. Dat doe je door informatie en aandacht te focussen en te filteren, door een versterkend verhaal te vertellen over verleden, heden en toekomst en door energie te richten op dat wat je medewerkers zelf kunnen beïnvloeden.

De Power van Optimisme

In mijn boek Optimisme aan het Werk vind je in de Power to Change aanpak de 5 Power-bronnen van optimisme waar je aan kunt werken.

Positieve toekomstvisie

Groei en ontwikkeling accelereren als je ‘het’, de toekomst voor je ziet. Als je weet wat er van je wordt verwacht en voelt dat je ook voor wilt en kunt gaan. Daarom is het als manager belangrijk een Positieve toekomstvisie voor je team te formuleren. Liefst met je team samen. Wie willen jullie zijn, waar willen jullie voor staan en voor gaan? Want naast motivatie geeft een heldere positieve visie richting aan aandacht en energie.

Optimale realiteit

Zeker omdat in onze maatschappij onze aandacht voortdurend wordt gekaapt, is het vervolgens cruciaal je eigen en andermans aandacht te managen bij het realiseren van die visie. Dat doe je door helpende onderzoeksvragen te stellen, ondersteunende perspectieven te kiezen, zinvolle informatie en kennis te filteren gericht op jullie ambities en visie. Zo creëer je een Optimale realiteit. Focus op dat wat werkt, wat versterkt, wat al aan kracht en kwaliteit aanwezig, is in plaats van op alles wat beperkt en ontbreekt.

Welzijn op het werk

Investeer in Welzijn op het werk. Optimisme en welzijn zijn communicerende vaten: met optimisme vergroten we ons welzijn, maar tegelijkertijd worden we optimistischer als we ons goed voelen, doordat de positieve emoties het voor ons brein gemakkelijker maken om oplossingsgericht te denken.

Energie

Manage de Energie: zonder energie geen beweging. Daarbij ontstaat positieve beweging, in een gewenste richting, door positieve energie. Een per saldo positieve, goed gevulde ‘energierekening’ maakt positieve actie mogelijk, en vormt daarnaast ook een buffer voor slechtere tijden.

Rek- &Veerkracht

Vergroot Rek- & Veerkracht om tijdens tegenslagen en crises, mee te bewegen, te herpakken, door te zetten, lessen te trekken, terug te veren en te groeien. En put uit eerdere ervaringen om optimisme te versterken tijdens tegenslagen.

De Power van een Positieve Visie

Voor optimistische managers vormt de P van Power, eigenlijk de eerste stap. Formuleer, alleen, maar liefst samen met je medewerkers, een heldere Positieve Visie. Die inspireert, aantrekkelijk is. En haalbaar en realistisch aanvoelt. Zodat mensen het echt ‘voor zich kunnen zien’. Want dat optimisme, dat vertrouwen, is essentieel voor de motivatiekracht. En helderheid is cruciaal om richting te geven aan teamenergie en -aandacht.

Ieders brein is namelijk voortdurend aan het interpreteren en toekomstvoorspellingen aan het doen. En daaruit vloeit voor iedereen een (vaak onbewuste) werkvisie uit voort. Die meestal in één van de volgende 3 categorieën valt:

1. Visie nummer één is een optimistische visie. Deze mensen geloven dat morgen beter kan zijn dan vandaag en gaan ervan uit hier zelf tot invloed op uit te kunnen oefenen. Ze zoeken en grijpen mogelijkheden, durven risico’s te nemen om vooruitgang te boeken en bewegen vooruit, vanuit een vertrouwen dat groter is dan angst. Deze kartrekkers kunnen een inktvlekeffect creëren binnen je team.
2. Visie twee is een reactieve, afhankelijke visie. “Als ze bij marketing hun werk maar doen, komt het wel goed met mijn omzet.” Of, “Ik zie wel welke projecten er op mijn pad komen, het zal wel loslopen.” Ofwel: op hoop van zegen wordt er met de flow van gebeurtenissen meebewogen. Werkt best, maar alleen zo lang het goed gaat. Dit is niet de bevlogenheid waar je als managers naar op zoek bent. Dat tandje extra, proactiviteit, creatie en innovatie? Komt niet bij deze groep vandaan…
3. En dan hebben we nog smaak drie, de pessimistische visie: “Dit gaat nooit werken! Wacht maar, het wordt alleen maar erger.” Als je één van deze negatieve ‘visionairs’ in je team hebt, helaas: die gaan niet snel bij je weg. Of komen niet in beweging. Want ze hebben toch geen vertrouwen in een betere plek of situatie en niemand heeft nog zin de moeite te nemen ze daarbij te helpen. Vanwege hun geklaag. Omdat ze de schuld buiten zichzelf blijven leggen, zoekend naar bevestiging van hun negatieve voorspellingen. En dus krijgen ze nog gelijk ook. Deze groep remt helaas niet alleen zichzelf, maar ook anderen af. Bespreek de impact van hun gedrag op hun omgeving. Geef ruimte aan functioneel geklaag (als het terechte zorgen betreft), maar beperk de ruimte voor disfunctioneel ‘klagen om het klagen’. Want wat je aandacht geeft, groeit….

Positieve toekomstvisie

Formuleer dus die Positieve Toekomst-teamvisie. Focus, bespreek daarbij wat wenselijk in plaats van onwenselijk is. Zo activeer je die delen van het brein die bewustzijn verruimen in plaats van vernauwen. Leg daarbij de nadruk op de al aanwezige krachten en kwaliteiten. Bouw zo tegelijkertijd aan vertrouwen in die positieve toekomstvisie. Door te onderzoeken met elkaar waar of wanneer dat wat jullie wensen er al een beetje was. Vertel elkaar daarover succesverhalen en vergroot zo optimisme. Want de logica van optimisme is dat het ontstaat als vertrouwen groter wordt dan angst en zorgen.

Door: Juul van den Boomen, auteur van Optimisme aan het werk