Nederlandse bedrijven scoren maar matig op het gebied van ondernemerschap en dreigen de aansluiting met omringende landen verder te verliezen. Ze krijgen maar een 6.1, zo blijkt uit de Erasmus Ondernemerschapsindex 2013, een nieuw, jaarlijks terugkerend onderzoek naar ondernemerschap onder het Nederlandse bedrijfsleven.
Het onderzoek is uitgevoerd onder leiding van prof. dr. Justin Jansen, professor Ondernemerschap aan Rotterdam School of Management, Erasmus University (RSM), in samenwerking met het Erasmus Centre for Entrepreneurship (ECE). Op 10 oktober 2013 zijn de belangrijkste resultaten gepresenteerd tijdens het Erasmus Entrepreneurs Congress op de Erasmus Universiteit Rotterdam.
Matig rapportcijfer
Uit de Erasmus Ondernemerschapsindex 2013 blijkt dat het Nederlandse bedrijfsleven een zeer matig rapportcijfer krijgt voor ondernemerschap: een 6.1. De durf om risico te nemen, proactief te handelen en de context waarbinnen werknemers ondernemend gedrag kunnen vertonen zijn dan ook slechts beperkt ontwikkeld en aanwezig. Ondernemerschap is volgens Jansen daarmee niet op het niveau dat te verwachten is van een kenniseconomie als de Nederlandse.
Accounting en juridisch scoren het slechtst
Daarnaast blijkt uit het onderzoek dat maar liefst 40 procent van het Nederlandse bedrijfsleven een onvoldoende scoort voor de mate van ondernemerschap binnen organisaties. Ondernemerschap is vooral goed ontwikkeld in de sectoren Life Sciences and Health en High Tech, het slechtst scoren juridische dienstverlening en accounting. Verschillende bedrijven geven wel aan dat het stimuleren van ondernemerschap een topprioriteit is voor het innovatiepotentieel en resultaatverbetering, maar het lijkt dat ze onvoldoende in staat zijn om deze ambitie ook daadwerkelijk te realiseren. Justin Jansen: ‘Dit is een uitermate teleurstellend resultaat. Het ontbreekt aan een goede voedingsbodem voor toekomstige verbeteringen in innovatieprestaties en bedrijfsresultaten.’
‘Ambitie beter op de kaart zetten’
‘Om dit rapportcijfer te verbeteren zou serial entrepreneurship moeten worden gekoesterd en ervaren ondernemers moeten als coach aan jonge ondernemers worden gekoppeld. Verder zou de ambitie van ondernemend Nederland veel beter op de kaart moeten worden gezet – het is immers echt leuk een bedrijf op te starten’, aldus professor Jansen.
Ondernemen leidt tot meer innovatie en een hogere productie
Ondernemerschap binnen organisaties is niet alleen belangrijk voor het ontwikkelen van nieuwe producten en diensten, maar leidt ook tot een hogere productiviteit. Uit de Erasmus Ondernemerschapsindex blijkt dat ondernemende organisaties tot meer dan 25 procent groei realiseren in het aantal nieuwe producten en diensten die worden ontwikkeld. Daarnaast stijgt de productiviteit binnen deze organisaties met meer dan 9 procent. Een zeer interessante uitkomst, aldus Jansen. ‘Het laat zien dat ondernemerschap niet de productiviteit van organisaties in de weg staat. Sterker nog, het geven van meer verantwoordelijkheid aan medewerkers en het stimuleren van een ondernemende houding en participatie binnen het besluitvormingsproces zorgen voor een slimmere uitvoering van de werkzaamheden. Daarnaast leidt het tot een versnelde omzetgroei en marktaandeel.’
Crisis nog steeds zichtbaar
Uit het onderzoek van Jansen blijkt verder dat de meeste ondernemers pessimistisch zijn over de groeimogelijkheden. Bijna tweederde (60 procent) verwacht een gelijkblijvende of teruglopende omzet. Daarnaast voorziet bijna 22 procent een verdere krimp in het aantal werknemers. De crisis lijkt dan ook nog steeds de agenda’s van ondernemers te bepalen en een aanhoudende druk te zetten op de groeipotentie van het Nederlandse bedrijfsleven en de arbeidsmarkt. Met name dienstverlenende bedrijven binnen de creatieve industrie, juridische dienstverlening, accounting en administratie zijn zeer pessimistisch. Ongeveer 30 procent van de bedrijven binnen deze sectoren verwachten een verdere krimp in omzet. Opvallend is het grote aantal bedrijven dat niet goed kan inschatten wat er precies staat te gebeuren. ‘Je ziet aan de uitkomsten van het onderzoek dat de onzekerheid nog steeds zeer groot is. Dit zal zijn weerslag hebben in de mate waarin bedrijven bereid zijn om te investeringen in strategische vernieuwing, innovatie en ondernemerschap. Terwijl dit wel uiterst noodzakelijk is voor de langetermijncompetitiviteit en winstgevendheid van veel bedrijven.’
Waan van de dag regeert
Het Nederlandse bedrijfsleven heeft verder een korte termijn focus. Bijna 80 procent van de onderzochte bedrijven houdt zich hoofdzakelijk bezig met het doorvoeren van kostenverlagingen, consolideren en het verbeteren van de productiviteit. Dat heeft geholpen bij het overleven in crisistijd en het langzaam verbeteren van de bedrijfsresultaten, maar de winst blijkt voornamelijk behaald te worden door investeringen in innovatie en strategische vernieuwing. Slechts 20 procent van de bedrijven binnen de Erasmus Ondernemerschapsindex heeft echter meer tijd en energie gestoken in het uitvoeren van innovatieprojecten en strategische verandering. Deze groep heeft echter wel tot 35 procent betere financiële prestaties geboekt dat de andere bedrijven, ook in de huidige economische omstandigheden. Jansen voorziet een verdere stagnatie als niet snel tot actie wordt overgegaan. ‘Hoe langer organisaties vasthouden aan korte termijn denken, hoe moeilijker het wordt om een omslag te maken naar meer ondernemerschap en innovatie. We dreigen dan ook steeds meer de aansluiting te verliezen met ons omringende landen.’
