Vroeg of laat komt er voor elke organisatie een moment dat ‘gewoon beter je best doen’ niet goed genoeg is. Dan is er een sprong nodig naar een nieuw businessmodel, nieuwe werkwijzen, een nieuw IT-systeem. Die sprong maken vraagt zo veel dat je dit serieus moet organiseren. Daarmee is het fenomeen ‘veranderprogramma’ geboren.
Een programma is als een rups die een vlinder wordt, het verandert van gedaante en van leefvorm. Deze metamorfose doet zich gedurende het programma meerdere keren voor. Dit maakt dat je altijd moet blijven schakelen en finetunen.
Om te bepalen wanneer welke aanpak noodzakelijk is, is het vooral van belang de juiste voelsprieten te ontwikkelen. Eerst begrijpen en zien en daarop de aanpak baseren. Hierbij is het verstandig om de oerkrachten van veranderen goed in het vizier te houden.
Oerkrachten
Oerkrachten zijn altijd aan het werk en hoe je ermee omgaat, bepaalt een belangrijk deel van je succes. De oerkrachten:
- Sturen en gestuurd worden: vrijwel elke verandering start met een besluit van de leiding. Vervolgens mobiliseert de leiding de verandering. Als daarna de verandering continu vanuit de leiding gestuurd blijft worden, mist het programma kracht, slimheid en draagvlak. De leiding heeft ook sturing nodig, anders wordt het niets. Wanneer is het tijd om te sturen en wanneer is het tijd om je te laten sturen?
- Veiligheid en gevaar: veiligheid is nodig om een sprong in het diepe te maken. En toch … een beetje gevaar hoort erbij, want waarom zou je in beweging komen als er geen gevaar dreigt? De kern van de zaak is dat veiligheid en gevaar beide een essentieel onderdeel zijn van veranderen. De kunst is hoe je deze twee kunt balanceren.
- Vertrouwen en wantrouwen: vertrouwen heb je nodig als veranderaar. Het is je license to operate. Dat is gemakkelijker gezegd dan gedaan, want vertrouwen win je niet zomaar. Het vraagt lef om te durven kijken hoe het is gesteld met het vertrouwen dat anderen in je hebben en actief te bouwen aan vertrouwen. Elk veranderprogramma begint met een verlangen naar veranderen en kent diverse fasen tot aan de kanteling; het moment dat je van de oude wereld de nieuwe instapt.
Hugo Mans over Veranderprogramma’s
Ritme van veranderen
De volgende fasen vormen het ritme van veranderen. Ze komen in vrijwel elk veranderprogramma terug:
- Verlangen naar verandering
- Besluiten tot verandering
- Governance van veranderen
- Succesvol mobiliseren
- De smaakmakers in je plan
- Communiceren met resultaat
- Koers houden en bijsturen
- Op naar de kanteling
- We kantelen!
Bron: Veranderprogramma’s die werken
Door: Hugo Mans
