Het nieuwe decennium is alweer een week onderweg. De afgelopen week gaven we ons massaal over aan het collectieve ritueel van goede voornemens. Het was druk op de wegen met alle ‘nieuwe’ hardlopers en fietsers. Maar het wordt rustiger. Op dit moment is zo’n 40% alweer gestopt met zijn of haar goede voornemens. Na een week. En nog voor het einde van de maand januari geeft 85% op. Het lijkt een weinig zinvolle bezigheid. Maar dat is te kort door de bocht geredeneerd. Als je echt wilt leren én ervaren hoe gedragsverandering werkt, formuleer dan als de wiedeweerga een voornemen waar je helemaal achterstaat. In deze blog vertellen we je hoe je zo’n voornemen in succesvolle gedragsverandering vertaalt.
Laten we met de deur in huis vallen: er zijn twee factoren die gedragsverandering cruciaal maken. Naarmate onze omgeving minder vaste elementen kent en vloeibaar is geworden, is gedragsverandering een absolute must geworden. Aanpassing aan veranderde en continue veranderende omstandigheden is cruciaal. Of je het nu wilt of niet. Naarmate onze omgeving steeds meer begint te stromen en te golven, kun je niet langer met oud gedrag volstaan. Om niet kopje onder te gaan, zul je aan de bak moeten om nieuw gedrag aan te leren. De tweede reden, waarom gedragsverandering alsmaar belangrijker is geworden, ligt binnen onszelf: het is niet alleen een kwestie van moeten. We willen ook vernieuwen en nieuwe mogelijkheden ontdekken. Niet langer zijn we tevreden met business as usual. We willen het anders en beter doen dan voorgaande generaties. En daarbij past nieuw gedrag.Start met ‘wow’ en ‘why’
Maar waar en hoe begin je met gedragsverandering? In de eerste plaats door het weloverwogen kiezen van een voornemen. Een droom die je wilt bereiken. Een doel dat je wilt realiseren. Het weloverwogen karakter van je voornemen is belangrijk. Maar er is één ding nog veel belangrijker: dat je er emotioneel gezien 100% achter staat. Dat het je een positief ‘wow-gevoel’ geeft. Maar ook dat het je een helder antwoord geeft op de vraag naar de ‘why’ van de verandering. Waarom wil je zo graag veranderen? Welk hoger doel of purpose is daarmee gediend? Denk overigens niet dat die antwoorden en positieve gevoelens je zomaar in de schoot geworpen worden. Het is vaak best moeilijk te achterhalen waar je écht voor wilt gaan. Ondertussen probeert je brein je op alle mogelijke manieren van je verandervoornemen af te houden. Waarom? Omdat het brein geen nodeloze energie wil verspillen. En omdat het je wil behoeden voor eventuele misstappen.“Je brein wil je behoeden voor misstappen”
Messcherp beeld van gewenste gedrag
Als je geen voornemen kunt bedenken waar je emotioneel en rationeel achter staat, is onze tip: laat het zitten! Blijf doen wat je altijd deed. Heb je wél beet, dan ben je er nog niet. Veranderen behelst meer dan het hebben van een goed gevoel. In de volgende fase is het zaak om je voornemen zo scherp mogelijk te krijgen. Enerzijds betekent dit je een messcherp beeld visualiseert van het gewenste gedrag, de gewenste vaardigheden en de gewenste context die je als einddoel voor ogen staan. Hoe je dat doet, visualiseren? Gewoon, een rustige plek opzoeken en een film van het gewenste gedrag afdraaien. Net als topsporters doen: die laten het niet bij vage containerbegrippen, maar weten dat een overwinning er niet in zit als je te vaag of abstract blijft over je gewenste doel. Dus geen algemene verwijzingen meer van ‘stippen aan de horizon’. Maar daarvoor in de plaats: een helder beeld van de gewenste situatie en het gewenste gedrag dat daarbinnen wordt vertoond. Kijk eens naar de manier waarop Hans Sibbel, beter bekend als cabaratier Lebbis, het ideale zomerterrasje visualiseert.Zoek een hefboom
Met een scherp beeld van het gewenste gedrag ben je er nog niet. De vervolgstap is om het wenselijke gedrag in al zijn kernelementen te ontleden en om op basis daarvan nieuw gedrag te ontwerpen. Het is de bedoeling dat zo’n ontwerp van nieuw gedrag zo simpel en effectief mogelijk is. Zorg ervoor dat je je gedragsvoornemen niet onnodig complex maakt. En bedenk nieuw gedrag dat een maximale impact heeft. We spreken in dit verband ook wel van ‘hefboomgedrag’: dat is gedrag waarmee je in een klap 80% van al je wensen realiseert of problemen oplossen. Voor een goed begrip: bekijk de video van het perfecte terrasje nog een keer en geef aan welke hefboomgedragingen voor een uitzonderlijke kwaliteit zorgen. Je zult zien dat het slechts om enkele gedragingen gaat die consequent zijn doorgevoerd.Aan de slag!
Zodra je weet wat je wil en hoe dat eruitziet is het tijd voor de belangrijkste stap: het uitvoeren van je voornemen. Of het nu gaat om het afleren van slechte gewoonten, aanleren van nieuwe gewoonten, nieuwe prestatiedoelen neer te zetten, een betere relatie met je partner of collega’s te ontwikkelen, meer levensgeluk na te streven – de crux van verandering zit hem altijd in het doen. Dus niet eindeloos in de fase van visualiseren en ontwerpen van nieuw gedrag blijven hangen, maar gewoon in het diepe springen. Als je dat doet, sta dan niet gek te kijken als de dingen anders verlopen dan je je had voorgesteld. Op papier lijkt het allemaal makkelijk te doen, maar in de praktijk komt je vaak heel wat hobbels en obstakels tegen. Onze tip: trek je je er zo weinig mogelijk van aan. Als het linksom niet lukt, probeer het dan rechtsom. En neem vooral kleine stappen. Dat maakt het niet alleen makkelijker om je voornemen uit te voeren. Bij kleine stappen zijn er ook meer ‘vieringsmomenten’.Steuntroepen en supporters mobiliseren
Een belangrijke tip: werk niet in stille eenzaamheid aan de realisatie van je voornemen. Vertel aan vertrouwensvolle anderen waar je mee bezig bent. Nóg beter: vraag of zij ook met je meedoen. In de privésituatie zal het om familieleden, vrienden en kennis gaan. Op het werk kun ervoor kiezen om samen als team een gedragsverandering door te voeren. Belangrijk punt: je kunt anderen pas inspireren als je zelf positief gestemd bent. Jouw succes bij het vinden van steuntroepen en supporters staat of valt met het enthousiasme, de grondigheid en het zichtbare succes waarmee jij aan de gang brengt.De cirkel van verandering
Waarop baseren wij al deze wijsheid? Op een van de meest onderzochte en onderbouwde modellen van gedragsverandering. In de wetenschap wordt dit het ‘Transtheoretische model van gedragsverandering’ genoemd. In gewone taal spreekt man van het ‘fasenmodel van gedragsverandering’. Dit model bestaat uit vijf opeenvolgende stappen. Wij zijn zo vrij geweest om die vijf stappen in een verandercirkel te vertalen.
Deze verandercirkel is op duizenden onderzoeken gebaseerd. Per stap kunnen ook doeltreffende technieken worden aangewend om je vooruit te helpen. Ook een pre: het model lijkt zo simpel dat je in eerste instantie je ogen niet gelooft. Is gedragsverandering een kwestie van het doorlopen van een paar stappen of fasen? Het antwoord is ‘ja’. Als je het model nauwgezet en diepgaand volgt, lukt het je om elk voornemen ten uitvoer te brengen. Binnen 90 dagen. En met een succeskans die 10 keer hoger ligt dan wanneer je zomaar wat doet of op een traditionele, planmatige manier aan de slag gaat. Het is het proberen waard: formuleer je voornemen en volg de verandercirkel. We zijn benieuwd om eind maart te horen hoe succesvol je was.
