Daniël Wolfs is in ‘Magic Makers’ glashelder over ‘wat verbindt’ en wat verbondenheid inhoudt. Een boekbespreking.
Zijn boek is een verfrissend en tegelijk uiterst vakkundig betoog over strategische samenwerking. Mensen die deze verbondenheid in het midden zetten kunnen ‘belachelijk’ goede resultaten boeken. Zo’n succes is een welhaast magische beleving, maar wel degelijk maakbaar. Kortom, elke samenwerkingspartner kan een ‘magic maker’ zijn.Voor wie de lat hoog legt
Geheel volgens de regelen der redenaarskunst start Wolfs zijn betoog met een intrigerende vertelling. Het relaas over een zeer geslaagde wervingscampagne voor Serious Request met een opbrengst van € 175.000 voor het Rode Kruis, spreekt beslist tot de verbeelding. Magic makers verleidt de lezer dan ook om de lat hoog te leggen. Wie graag initiatieven neemt, wie samen met anderen oprecht verschil wil maken, wie een onomkeerbare beweging op gang wil brengen, zal zich beslist door het boek aangesproken voelen. Van projectleider tot CEO, van wijkmanager tot minister.Geleerde lessen
Het boek presenteert 5 lessen over samenwerking. De auteur doet zichzelf tekort door te spreken over ‘lessen’. Eerder is sprake van een volledig uitgewerkte ‘praktijktheorie’: een samenhangende set werkbare principes en aanwijzingen. Een praktijktheorie die voortkomt uit de adviespraktijk van de auteur en uit interviews met ‘magic makers’. Het resultaat mag er zijn. In 5 hoofdstukken krijgt de lezer een aanschouwelijke rondgang langs de do’s en don’ts van samenwerking: de strategie maar ook de cultuur van samenwerking, het daadwerkelijke proces van samen veranderen, het belang van ieders eerlijke en menselijke verhaal in dit proces en niet in de laatste plaats de rol het individu in het dragen van de samenwerking. Elk hoofdstuk biedt heldere en eenvoudige aanwijzingen wat de valkuilen zijn en wat te doen om ze op te lossen.Uniek: middelpuntzoekende strategie
Het kernconcept in Wolfs’ betoog is de ‘middelpuntzoekende strategie‘. Een werkwijze waarin alle betrokkenen nadrukkelijk en expliciet centraal stellen wat verbindt. Praktisch houdt dit in dat alle betrokkenen continu, bij alles wat zich voordoet, telkens dit ‘midden’ weer op zoeken als gemeenschappelijk vertrekpunt. Wat staat in het midden? Uiteraard gaat het om het initiatief waar partijen zich samen sterk voor willen maken. In de loop van het boek krijgt de lezer diverse voorbeelden aangereikt. Zoals ‘passende zorg voor elke patiënt’, ‘reductie van voedselverspilling’ en ‘veilige fietsroutes in de stad’. Maar het benoemen van het initiatief is niet genoeg. Essentieel is, zo stelt Wolfs, dat partijen hieraan verbinden dat ze SAMEN willen VERANDEREN om daadwerkelijk resultaten te boeken. Met dit pleidooi slaat de auteur wat mij betreft de spijker op de kop. Het eerste wat sneuvelt bij een doorgaans enthousiast begonnen samenwerking, is de toewijding aan het samen veranderen. Sterker nog, het oprecht en onbevangen doorleven en verinnerlijken van dit ‘veranderend verbond’ is iets wat zelden gebeurt. Waarmee de samenwerking al direct bij aanvang wegbeweegt van waar het in de kern om draait.Herkenbare valkuilen
Daarmee is meteen de eerste valkuil benoemd: het onderschatten van samenwerking. Wolfs benoemt in totaal 9 valkuilen. Ieder met enige werkervaring kan deze valkuilen herkennen en kent ook de taaiheid en het verlammende effect ervan. Hoe verwachtingen impliciet blijven. Hoe we de eigen belangen centraal stellen en daarmee onze wereld niet groter maken dan wat we zelf kunnen overzien. Hoe vele plannen worden geschreven, en daardoor zo weinig nog echt gebeurt. Hoe we onze twijfels bezweren door het vertellen van een ideaalverhaal, en daarmee niet zien wat het succes in de weg staat. De valkuilen weerspiegelen, dat het voor mensen knap lastig kan zijn om zichzelf in het spel te brengen. Echt een verbinding aangaan, je daarin laten zien, je grenzen durven verleggen, de ontmoeting aangaan, dat wat eerder houvast gaf weer los durven laten, onder ogen willen zien wat aandacht vraagt, telkens opnieuw op verhaal komen, en altijd verantwoordelijkheid nemen voor je eigen aandeel aan de situatie. Hoewel niet met zoveel woorden, lijkt Wolfs te zeggen dat dit menselijkerwijs zodanig lastig is dat de valkuilen niet te vermijden zijn.Magisch gedrag
Het goede nieuws is, aldus Wolfs, dat de valkuilen oplosbaar zijn. Een samenwerking kan enorm in de knoop raken, en dat zal onherroepelijk gebeuren, maar er is iets aan te doen. Het begint zoals gezegd met de middelpuntzoekende strategie en het centraal stellen van samen veranderen. De auteur spreekt hier zelfs van het ‘ontvlammen van het vuur van de samenwerking’. Met deze strategie op zak kan de magic maker vervolgens op pad. Het boek geeft vele suggesties voor het eigen gedrag van de magic maker. Met name gaat het om het ontwikkelen van bepaalde denkgewoontes, zoals ecobewustzijn, en ‘out-of-the-book-denken’. Ook is er veel aandacht voor communicatief gedrag, zoals actief in contact treden met anderen, het uiten van twijfels en het luisteren om te begrijpen. Niet in de laatste plaats vind je als magic maker in het slothoofdstuk aanwijzingen om de eigen bijdrage te maximaliseren. Een echte magic maker zorgt dat hij of zij continu in vorm is, letterlijk ‘er staat’, door zich continu te trainen in het SAMEN-zijn: Stoer, Authentiek, Mindful, Eerlijk en Nederig.Methodische suggesties
Anderszijds geeft het boek subtiele methodische aanwijzingen, hoe valkuilen te vermijden en hoe in te grijpen als de samenwerking vastloopt. Zoals de suggestie om – wanneer zaken in de knoop raken – eerst goed te onderzoeken welke van de (6) mogelijke situaties aan de orde lijkt te zijn. Zijn we luchtkastelen aan het bouwen? Produceren we papieren tijgers? Of rennen we rond als kippen zonder kop? Een uiterst relevante analyse. Alleen het gesprek daarover al kan de samenwerking weer op gang brengen.
Zeer lezenswaardig is het hoofdstuk gewijd aan de kracht van eigen verhalen. Ieders unieke verhaal, met ruimte voor angst, cynisme en oordelen, vertelt meer dan het sociaal wenselijke of politiek correcte succesverhaal. Een belangrijke boodschap in een wereld vol social media, waarin we het duistere verbergen achter lachende selfies. Het luisteren naar ieders unieke oprechte verhaal brengt het echte succesverhaal dichterbij.
