Leven met een zeven is de titel van deze column. Een realistisch streven lijkt mij. Er zijn echter verschillende factoren die van invloed zijn op ons gevoel van welbevinden en dit realistische streven onder druk zetten. Deels hebben ze te maken met ons werk, deels met de manier waarop we met onze vrije tijd omgaan. Over deze factoren, en meer specifiek de rol van Social Media, gaat deze column.
De sociale staat van Nederland
Nederlanders staan er best wel goed voor. Gemiddeld geven wij ons leven een 7.9. Negenenzeventig procent van ons voelt zich gezond. Het opleidingsniveau van de bevolking vertoont al jarenlang een stijgende lijn. En het gros van ons is zeer tevreden met hun woning. In vergelijking met bewoners in andere landen hebben we veel vertrouwen in elkaar en in onze instituties. Er zijn weliswaar zorgen over de richting die het land opgaat en over de politiek, maar in 2019 was men positiever dan gemiddeld in de periode 2008-2019. Op de erelijst van gelukkige landen staat Nederland op de vijfde plaats. Al deze informatie is recent verzameld door het Sociaal Cultureel Planbureau in een rapport over “De sociale staat van Nederland”. Concluderend zou je kunnen stellen dat wij Nederlanders best wel weten hoe goed we het hebben, leven met een zeven!
De keerzijde
Tegelijkertijd ervaarde 17% van de werknemers in Nederland in 2020 burn-out klachten. Burn-out en overspannenheid zijn stress-gerelateerde aandoeningen waarbij verschillende klachten optreden zoals vermoeidheid, prikkelbaarheid en emotionele labiliteit. Vrouwen lopen aanmerkelijk meer risico op een burn-out dan mannen. Meer informatie vind je op Volksgezondheid en zorg.
Oorzaken
De fors aantrekkende arbeidsmarkt brengt in de praktijk een hogere werkdruk met zich mee. Bovendien is de arbeidsmarkt de afgelopen decennia ingrijpend veranderd. Een vast dienstverband is niet altijd vanzelfsprekend. Het aantal ZZP-ers en mensen met een tijdelijk of flexibel dienstverband is schrikbarend gestegen. Aan een vast dienstverband zitten nogal wat voordelen. Dat leidt ertoe dat werknemers met een vast dienstverband minder kans op burn-out hebben. Hoe groter de inkomensonzekerheid, hoe groter het burn-out risico.
Onze hersenactiviteit is fors toegenomen omdat we geleidelijk steeds meer werk zijn gaan doen waarbij we onze hersenen moeten gebruiken. Veel fysiek werk is verdwenen en er is zittend werk achter een computer voor in de plaats gekomen. Dit soort werk kan sneller leiden tot mentale vermoeidheid. Technische evoluties volgen elkaar in steeds sneller tempo op. We moeten ze volgen en begrijpen. Alles moet steeds beter en sneller en het is een ware kunst om bij te blijven in de ratrace.
Informatie is er altijd en overal en vooral in overvloed. TV, radio, computer, smartphone, we krijgen alsmaar meer informatie te verstouwen waardoor velen gebukt gaan aan een “informatie overload”.
Onze moderne communicatiemiddelen zijn zodanig geëvolueerd dat we worden geacht 24/7 beschikbaar en bereikbaar te zijn. Denk aan berichtjes die je “moet” beantwoorden op sociale netwerken als Facebook, Twitter, WhatsApp, etc..
Social Media
Ik wil hier graag kort ingaan op de rol van Social Media in ons leven. Uit onderzoek door de Radboud Universiteit onder werknemers blijkt er weliswaar geen direct verband tussen Social Media gebruik, emotionele uitputting en ervaren stress, maar wordt er wel degelijk een mogelijke samenhang vermoed tussen deze variabelen. Onderzoek van de Universiteit Utrecht onder adolescenten laat in ieder geval zien dat een hogere frequentie van Social Media gebruik significant meer depressieve klachten voorspelt.
Welbevinden
Naast de eerdergenoemde factoren zijn er dus aanwijzingen dat de rol van Social Media van invloed is op ons gevoel van welbevinden. Het gemiddelde Social Media platform lijkt enerzijds te zijn gevuld met foto’s en berichtjes van uitsluitend leuke en fantastische gebeurtenissen. We zijn voortdurend bezig onze buitenkant te versterken. Maar voor onze binnenkant, onze angst, twijfel en verdriet is er op Social Media gebied weinig tot geen ruimte. Anderzijds kun je beter niet al te open zijn over je mening, je ideeën of je gedachten. Er is namelijk niet veel nodig om volledig afgebrand, geïntimideerd dan wel regelrecht bedreigd te worden.
Welbevinden en leven met een zeven
Niemand leidt een leven dat louter bestaat uit hoogtepunten, al doen veel Social Media platforms anders vermoeden. Vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met verlies en de pijn en verdriet die daarbij horen. Het zijn de momenten dat je je leven als zwaar ervaart en als rapportcijfer waarschijnlijk een onvoldoende scoort. Gelukkig zijn er ook de momenten dat het fantastisch gaat. Verliefdheid of geboorte van een kind zijn zulke momenten. Je ervaart het geluk tot in je vingertoppen en mooier gaat het niet worden. Het leven is een glooiend landschap met toppen en dalen. Het is goed je te realiseren dat de op Social Media vrijwel uitsluitend getoonde toppen weinig realistisch zijn. Ze geven een vertekend beeld van de werkelijkheid.
Wil je meer weten over de invloed van Social Media op ons welbevinden en bovendien aardiger, verstandiger en gelukkiger worden, dan kan ik je aanraden Jaron Lanier eens te lezen of The Social Dilemma te bekijken.
Doe Maar zong er zo’n 20 jaar geleden het volgende over:
En dat was ’t voor vandaag
Nu is alles wat ik vraag
Leven met ’n 7
Al dat streven naar een 10
Terwijl ik eigenlijk misschien
Wil leven met een 7
Door: Rijk Binnekamp
Rijk Binnekamp is zo’n 20 jaar actief geweest op gebied van training, coaching en leiderschapsontwikkeling, heeft nog immer een bovengemiddelde interesse in leiderschap en alle aspecten die daar mee samenhangen. Zijn ideeën en gedachten vertrouwt hij regelmatig toe aan papier.
