Had de WRR ons boek maar gelezen…
De overheid kan beter, stelt het recente WRR-rapport Deskundige overheid. Problemen zoals gebrek aan inhoudelijke kennis, afhankelijkheid van externe inhuur, snelle ambtenarenroulatie en afdelingen die als losse eilanden werken, staan goede dienstverlening aan de burger in de weg. Hoe kunnen we dat veranderen? Ons boek Leidinggeven bij de overheid biedt praktische oplossingen, met de nadruk op het investeren in de kwaliteit van de leidinggevenden. Hieronder bespreken we drie sleutelpunten uit het WRR-rapport: het versterken van deskundigheid, slimmer kennismanagement en het doorbreken van eilandenrijken.
Deskundigheid versterken
Leidinggeven bij de overheid is meer dan het beheren van personeel, financiën of gebouwen. Inhoudelijke kennis van het vakgebied en begrip van de democratische rechtsstaat zijn essentieel. Minister Uitermark benadrukt dit in haar brief aan de Kamer (5 juli 2025) over de hervormingsagenda van de Algemene Bestuursdienst. Topambtenaren moeten niet alleen de kernprincipes van onze rechtsstaat uitdragen, maar ook expertise hebben in hun domein en de maatschappelijke context begrijpen. Door ervaring op te doen in uitvoering, beleid en toezicht, bouwen ze brede kennis op.
Maar kennis alleen is niet genoeg. Het kader moet ook excelleren in leidinggeven. Ons boek biedt concrete handvatten:
- Conceptueel: Schakel tussen leidinggeven aan de inhoud, de mensen en de middelen.
- Teamniveau: Stel met je team vast waarom jullie er zijn, wat jullie daarvoor doen en welke waarden jullie afspreken voor de samenwerking.
- Cultuur: Maak samen gedragsafspraken voor een veilige, inclusieve werkplek.
- Individueel: Gebruik je eigen gedrag om je team en organisatie te versterken.
Sterkere leidinggevenden tillen de hele overheid naar een hoger niveau.
Slimmer kennismanagement
De WRR stelt dat een deskundige overheid zowel de juiste kennis en vaardigheden heeft als weloverwogen handelt. Dat betekent kennis van wat werkt, rechtsstatelijke normen, procesmanagement, wetenschappelijke inzichten en gevoel voor de leefwereld van burgers. Als leidinggevende kun je dit slim organiseren. Ons boek introduceert een praktisch kennismanagementmodel:
- Input: Welke kennis heeft je team nodig om het werk goed te doen?
- Throughput: Hoe werk je efficiënt en effectief samen?
- Output: Welke kennis produceer je en hoe deel je die?
Met een kleine groep teamleden breng je dit in kaart en maak je afspraken om slimmer te werken, zonder bureaucratie.
Goed procesmanagement en aandacht voor kennis zorgen voor een efficiëntere overheid.
Eilandenrijken doorbreken
Verkokering is een hardnekkig probleem: afdelingen werken langs elkaar heen, elk met hun eigen expertise. De WRR pleit voor robuuste, multidisciplinaire teams die langdurig samenwerken aan grote uitdagingen, zoals transities of complexe wetgeving. Maar ook hun succes hangt af van de samenwerkingscultuur die daarbinnen gaat gelden. Als leidinggevende speel je hierin een cruciale rol. Bevorder een open en coöperatieve werkcultuur door:
- Heldere afspraken: Spreek af om mét elkaar te praten, niet óver elkaar.
- Proactief contact: Zoek elkaar op bij problemen of onduidelijkheden.
- Voorbeeldfunctie: Laat zelf zien hoe samenwerken werkt.
Een sterke samenwerkcultuur voorkomt eilanden en maakt de overheid wendbaarder en effectiever.
Samen naar een betere overheid
Het WRR-rapport Deskundige overheid biedt een scherpe analyse; ons boek Leidinggeven bij de overheid, had jouw baas dit maar gelezen… geeft jou de middelen om als leidinggevende het verschil te maken. Van inhoudelijke vaardigheden en kennismanagement tot het bouwen van een sterke samenwerkcultuur: goed leidinggeven is de sleutel tot een overheid die beter werkt voor de burger.
Laat je inspireren door ons boek en ga aan de slag!
Bron: Leidinggeven bij de overheid
Door: Fred Lafeber, Karel van Oosterom
