De arbeidsmarkt staat onder druk. Er zijn grote tekorten en de vijver waaruit werkgevers naar medewerkers vissen, wordt steeds kleiner. En helaas, dit is nog maar het begin. De vergrijzing zet zich de komende 17 jaar voort, tot 2042. Het feit dat Nederland wereldkampioen deeltijdwerken is helpt ook niet mee. Bijna de helft van de beroepsbevolking (4,7 miljoen mensen) werkt minder dan 35 uur per week, tegenover 5,1 miljoen fulltimers. Dat betekent dat hetzelfde werk met steeds minder mensen gedaan moet worden. In de praktijk zien we negatieve gevolgen als een toenemende werkdruk, een toename van ervaren psychische klachten en een stijgend arbeidsverzuim.
Werkgevers worstelen meer dan ooit met het duurzame-inzetbaarheid vraagstuk: hoe blijf je als organisatie succesvol en toekomstbestendig in een krappe arbeidsmarkt?
Focus
Primair wordt gedacht aan werving, selectie en verzuimbestrijding. Het is immers de korte route naar meer mensen op de vloer. In de praktijk betekent dit dat het overgrote deel van de inspanning uitgaat naar de relatief kleine groep medewerkers, vaak zo’n 3 tot 20 procent van de totale populatie.
De oplossing is simpeler dan gedacht: heb aandacht voor de inzetbaarheid van 100% van de medewerkers. Niet vanuit een “herstelgedachte”, maar vanuit “versterkgedachte” (amplitie). Aandacht voor goed werkgeverschap, werkgeluk en het binden, boeien en behouden van goede medewerkers is de sleutel naar duurzaam succes. Reductie van verzuim en verloop volgen dan vanzelf. Maar hoe pak je dat aan?
FIT
Om een organisatie optimaal gezond te krijgen en te houden is het van belang te weten aan welke knoppen gedraaid moet worden. De FIT analyse brengt deze knoppen in beeld door vier domeinen van duurzame inzetbaarheid te onderzoeken. Kwantitatief, kwalitatief en over alle generaties. Een gezonde organisatie bestaat uit medewerkers die mentaal en fysiek optimaal FIT zijn, en daarnaast een optimale FIT ervaren met hun organisatie én met hun job. Het domein Organisatie FIT onderzoekt onder anderen cultuur, normen en waardencongruentie, sociale veiligheid, arbeidsomstandigheden en leiderschap. Job FIT gaat over mobiliteit, competenties, ontwikkelmogelijkheden en autonomie. Fysiek FIT ziet onder anderen toe op ergonomie, fysiek werkvermogen en beweegnormen, terwijl Mentaal FIT gaat over stress, spanning, privé-werk balans, en veerkracht.
Maatwerk
Een FIT analyse geeft inzicht en handreikingen, maar daarmee is er nog niets veranderd binnen de organisatie. Inzichten binnen de domeinen moeten worden vertaald in een concreet plan gericht op impact. Impact op korte én lange termijn, en op organisatie-, team- en individueel niveau. Het vormgeven van zo’n impactplan is niet eenvoudig, hier is doorgaans externe expertise voor nodig. Een combinatie van een begrijpelijk, pragmatisch en concreet impactplan, een oprechte adoptie en uitdraging vanuit de top van de organisatie en betrokkenheid onder medewerkers bepaalt uiteindelijk de mate van succes en duurzame inzetbaarheid.
Gezonde organisatie
Duurzame inzetbaarheid, Employability, vitaliteit, werkgeluk, FIT, een gezonde organisatie. Allemaal containerbegrippen als ze worden ingezet als curatieve interventies. Pas wanneer organisaties zich gaan realiseren dat de kosten voor de baten uitgaan en dat versterken beter is dan genezen; wordt de weg naar duurzame inzetbaarheid écht ingeslagen. De ROI voor de organisatie? Gelukkige medewerkers, ambassadeurs, lager verloop en minimaal verzuim. Reken maar uit…
Door: Jan Pieter van Valkenburg
Arbeids- en organisatiepsycholoog bij paraDIGMA groep
