Voetballiefhebber of niet … vrijwel iedereen kent van Breukelen. Hij was onder de lat bij FC Utrecht, PSV en het Nederlands Elftal een van de beste Nederlandse keepers allertijden.
Deze fantastische doelman is nu een bekende motivational speaker. Dat is niet voor niets. Topsport en business hebben meer gemeen dan velen denken. Wat kan het bedrijfsleven leren van de voormalige profkeeper? Van Breukelen zet zich momenteel volop in voor innovatie binnen de sportwereld. Toch moest hij het in zijn loopbaan als profkeeper doen met veel minder technologische sportinnovaties dan de huidige generatie goalies. Met moderne innovaties rondom big data en sport kunnen coaches individuele trainingsschema’s op maat samenstellen. En zelfs vroegtijdig aanwijzingen krijgen voor naderende blessures. Zodat zij deze kunnen voorkomen dankzij gerichte maatregelen als een speciaal trainingsprogramma of een tijdige wissel. 1. Innoveren dankzij nauwkeurige inzichten Met dergelijke innovaties was Van Breukelen naar eigen zeggen nog fitter geweest. En wie volgens hem beter in zijn vel zit, presteert beter. Hetzelfde geldt voor prestaties in het bedrijfsleven. Bedrijven kunnen met innovaties als geavanceerde bigdataplatforms uit enorme hoeveelheden gegevens de juiste inzichten boven water halen. Zodat managers betere beslissingen nemen en niet alleen op onderbuikgevoel de koers hoeven te bepalen. Een ‘fitter’ bedrijf presteert beter en is zijn concurrentie te slim af. 2. Ken je tegenstander Kennis van de concurrent is een tweede ‘perk’ van moderne sporttechnologie. Van Breukelen kon als geen ander penalty’s stoppen. Hij moest in een fractie van een seconde de hoek kiezen. Zijn voorkennis lag daarbij vast in het beroemde ‘boekje van Jan Reker’, een kaartenbak waarin hij samen met zijn coach van iedere speler de favoriete penaltyhoek bijhield. Daardoor kon hij zeer snel beslissen naar welke hoek hij moest duiken. Die voorkennis maakte van hem een gevreesde penalty-killer. Beroemd is ook de cruciale strafschop tegen Rusland tijdens het EK van ’88. Van Breukelen stopte deze dankzij voorkennis over de voorkeur van de hoek van de tegenspeler. Het boekje van Reker is inmiddels overbodig: geavanceerde veldcamera’s leggen vandaag de dag wedstrijden vast uit iedere denkbare hoek. En nog nooit zijn zoveel statistieken vastgelegd van teams en individuele spelers. Statistieken die steeds vaker real-time beschikbaar komen, zodat coaches betere beslissingen kunnen nemen. Ook hier is de analogie met het bedrijfsleven allesbehalve vergezocht. Kennis over de concurrent is in de business minstens zo cruciaal. En net als in de sportwereld heeft ook ‘het boekje van Reker’ inmiddels een moderne tegenhanger. 3. Ego’s versus teamwork Er is nog een laatste belangrijke overeenkomst tussen business en topsport: het belang van goed teamwork. In de sportwereld zijn ego’s geen zeldzaamheid. Denk aan het befaamde incident met de hoed van Memphis Depay. Al die ego’s moeten het op het veld wel samen doen. Hoe krijg je die ego’s omgezet in een team? Daar ligt een belangrijke taak voor de coach. Maar wat is dat eigenlijk, coachen? Volgens Van Breukelen is dat vooral zorgen dat een ander zichzelf beter begrijpt. Ook al kunnen ego’s op de werkvloer veel kwaad veroorzaken, aan de uitspraak ‘de neuzen dezelfde kant op’ heeft Van Breukelen een broertje dood. Voor hem is teamwork niet het wegcijferen van ego’s. Leiderschap is belangrijk, maar coaching is volgens hem vooral zorgen dat een ander zichzelf goed begrijpt. Zelfinzicht, zelfbewustzijn, weten wat je kan, maar ook beseffen waar verbeterpunten liggen. Ieder zijn eigen rol en elkaar daarop aanspreken. Het is wel duidelijk waar Van Breukelen die wijsheid vandaan haalt. Minieme verbeteringen, belangrijk verschil Hoe onmisbaar zijn innovaties in de sport? Zou Van Breukelen met latex in plaats van wollen handschoenen en een digitaal Reker-boek veel meer ballen hebben gepakt? De kans is groot van wel. Ik besef me dat de sporters het uiteindelijk zelf moeten doen. Toch zit de winst echter vaak in de details. Want dat is het kenmerk van topsport: de marges zijn klein. Topsporters opereren aan de randen van het menselijk vermogen, en de concurrentie is hevig. Winnen of verliezen is vaak letterlijk een kwestie van milliseconden. En ook het verbreken van wereldrecords gaat nooit met seconden tegelijk. Voor het bedrijfsleven geldt in mijn ogen exact hetzelfde. Technologische innovaties als (predictive) analytics, Internet of Things of machine learning verdubbelen niet als vanzelf binnen een maand de omzet. De kleine verschillen kunnen uiteindelijk wel resulteren in belangrijke concurrentievoordelen. Bedrijven die niet mee kunnen veranderen, betalen uiteindelijk de rekening. Jan-Willem de Koster, Innovation Manager bij SAP Nederland
