De vier omgevingen in de financiële functie

De High Performance Financiële Functie (HPFF) bestaat uit vier omgevingen: de transactieomgeving, de analyseomgeving, de adviesomgeving en de corporate-expertsomgeving. Uit het literatuuronderzoek en de meningen van de financials in onze toetsbijeenkomsten blijkt duidelijk dat de vier omgevingen van even groot belang zijn; zij moeten in evenwicht zijn met elkaar. Daarnaast moet IT prominent aanwezig zijn om de keten goed te kunnen laten werken.

Op hoofdlijnen zien we de volgende ontwikkelingen binnen de omgevingen:

De transactieomgeving

Binnen deze omgeving blijkt zowel vanuit de deelnemers uit de praktijk als het literatuuronderzoek een duidelijke ontwikkeling naar Shared Service Centers en outsourcing. Dit brengt vraagstukken met zich mee als: hoe om te gaan met het werk dat verdwijnt uit de financiële functie, hoe medewerkers mee te krijgen en hoe medewerkers reageren op processpecialisten die meer invloed krijgen op het werk. Daarnaast zijn er ontwikkelingen gaande in digitalisering, robotisering, inzet van technologieën (distributed-ledgertechnologie/blockchain) waardoor ook werkzaamheden verdwijnen of significant veranderen (zo zouden hierdoor op termijn de Shared Service Centers weer kunnen verdwijnen).

De analyseomgeving

Hier worden datawerk, datacreatie en selfservice steeds belangrijker. Bij selfservice zijn de IT-hulpmiddelen dusdanig ingericht dat lijnmanagers in de lead kunnen zijn met betrekking tot het afnemen van de financiële diensten die ze nodig hebben. Ze vragen zelf rapportages op, maken zelf selecties en ‘downdrillen’ zelf om hun informatievraag te beantwoorden (in de vorm en op het moment dat ze zelf willen) in plaats van zoals vroeger de informatievraag te moeten uitzetten bij de financiële functie. Voordeel van selfservice is dat lijnmanagers financieel geschoolder raken en vaker in aanraking komen met besturing op basis van financiële en niet-financiële cijfers. Dit brengt echter ook vraagstukken met zich mee als: wie in de organisatie krijgt waar toegang toe en welke details zijn voor wie relevant en begrijpelijk; hoe kan de gebruiker in staat worden gesteld zelf analyses te maken; en zijn managers voldoende in staat zelfstandig de data en informatie juist te interpreteren. Vooral bij dit laatste hebben ze waarschijnlijk hulp nodig van financials, die op hun beurt de eigen vaardigheden en prestaties moeten versterken om goed met lijnmanagers te kunnen samenwerken.

Adviesomgeving

Dit is vooral het domein van de businesscontrollers. De advies- en communicatievaardigheden van de businesscontrollers zijn een heet hangijzer, zo blijkt uit de discussies tijdens de toetsbijeenkomsten. Een belangrijk dilemma is hoeveel (en ook welke) financiële kennis en vaardigheden de businesscontrollers moeten hebben, in feite: wat hun profiel eigenlijk is (en moet zijn).

Corporate-expertsomgeving

Deze omgeving kenmerkt zich door diepgaande vakkennis rondom specifieke vakgebieden zoals corporate reporting, treasury, riskmanagement, compliance of belastingen, taken die over het algemeen centraal in het hoofdkantoor worden georganiseerd en uitgevoerd. Hierin is een trend van steeds meer specialisatie zichtbaar. Financiële medewerkers ervaren dat er steeds hogere opleidingen worden gevraagd voor de rollen binnen deze omgeving. Een ‘heet hangijzer’ hier is dat data elders in de organisatie goed moet zijn geregeld, anders kunnen de corporate experts onvoldoende kwaliteit leveren. Een valkuil van het denken in verschillende omgevingen is dat er een verschil in waardering kan ontstaan voor verschillende rollen. Dit is echter niet terecht, alle omgevingen en alle rollen zijn van belang voor een HPFF. De financiële functie is één team dat over het algemeen ook zo door ‘de buitenwacht’ wordt gezien. Bron: De High Performance Financiële Functie in de praktijk Door: André de Waal, Eelco Bilstra, Peter De Roeck