We weten allemaal dat het leven geen kabbelende beek is. Optrekken met anderen, of het nu vrienden, vreemden of familieleden zijn, gaat altijd gepaard met het risico gekwetst te worden en we worden dan ook voortdurend gekwetst. Onze ouders kunnen te streng voor ons zijn geweest, onze docenten op school of de universiteit zijn misschien onaangenaam geweest, een collega heeft wellicht een van onze projecten gesaboteerd of een levenspartner kan een affaire hebben gehad. Gekwetst worden maakt onlosmakelijk deel uit van het menselijk bestaan. De meest logische reactie op gekwetst worden is boos worden, om de dader(s) terug te pakken. We willen ze net zo hard kwetsen als ze ons hebben gekwetst. We willen dat ze ons leed voelen. Velen van ons kennen zulke donkere gedachten helaas maar al te goed.
Geschatte leestijd: 3 minuten
Voor een leider worden de eigenaardigheden van de menselijke natuur nog meer uitvergroot. Leiderschap vindt nooit in een vacuüm plaats. Mensen en organisaties leiden betekent het hoofd bieden aan een maalstroom van relaties, wat een enorme hoeveelheid emotioneel management inhoudt. Leiders opereren in situaties waarin rivaliteit schering en inslag is en die een woekerend blok aan het been van de effectiviteit wordt als er geen oplossing voor komt. Om organisaties de ruimte te geven verder te gaan, moeten die conflicten worden aangepakt.
Wrok is gestokte ontwikkeling
Werkelijk transformationele leiders zijn zich er terdege van bewust hoeveel het kost om wrok te koesteren. Ze zien in welke schade een onverzoenlijke houding kan aanrichten. Buitengewone transformationele leiders onderkennen dat wrok koesteren een vorm is van een gestokte ontwikkeling; het houdt mensen tegen.
Net als Mugabe komen ze vast te zitten, samen met alle anderen; in het geval van Mugabe gaat het om een heel land dat klem zit. Daarentegen heeft Mandela laten zien dat vergeving door een leider geen teken is van zwakte, maar van kracht. ‘Vergeving’, aldus Indira Gandhi , voormalig president van India, ‘is een deugd van de moedigen.’
Ontwikkeling vergevingscultuur
Leiders zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van een vergevingscultuur en zo’n cultuur creëren heeft vele voordelen. Om te beginnen zorgt vergevingsgezindheid voor loyaliteit en goed burgerschap. In organisaties met een vergevingscultuur is de kans groter dat mensen zich extra inspannen, wat belangrijke gevolgen heeft voor de winstgevendheid. Als mensen voelen dat ze niet op vergeving hoeven te rekenen wanneer ze fouten maken, zullen ze niet op hun productiefst zijn; ze zullen geen risico’s nemen, maar energie verspillen aan zorgen over misstappen uit het verleden.
Vergevingsgezindheid draagt er ook aan bij dat overtreders een positievere kijk op de toekomst hebben. Mensen zijn eerder geneigd tot openheid en zullen fouten, misstappen en overtredingen minder snel verbergen als ze in een vergevende omgeving werken. De kans is groter dat zulke leiders een coachingscultuur creëren, een manier van met elkaar omgaan die een positief effect op de winstgevendheid heeft. Vergevingsgezindheid bevordert de ontwikkeling van authentizotische organisaties, plekken om te werken waar mensen zich op hun best voelen.
Bouwen aan samenwerking
Als effectieve leiders vrede hebben met zichzelf en de gebeurtenissen in hun leven in het heden en verleden, wat ook inhoudt dat ze anderen hun misstappen vergeven en dat ze geen wrok koesteren, kunnen ze hun mensen stimuleren. Als we onze wrok laten varen, bouwen we aan samenwerking, beperken we conflict en laten we een hoop opgekropte energie vrij, die door landen, instituties, organisaties, teams en individuen kan worden gebruikt om vooruitgang te boeken.
Dankzij werkelijke vergevingsgezindheid blijven gewaardeerde medewerkers behouden, wordt meer creativiteit en innovatie mogelijk gemaakt, is de winstgevendheid hoger, en roept het een grotere bereidheid tot verandering op.
Bron: Kets de Vries over Mindfulness
Door: Manfred Kets de Vries
