Onze collega Adrie van den Berge maakt vaak het mooie onderscheid tussen fietsenmakersproblemen en relatieproblemen. Als je fiets stuk is en je gaat naar de fietsenmaker, vraagt die wat er mis is, je laat de fiets achter en je haalt hem een dag later gerepareerd en wel weer op. Je betaalt de rekening en de zaak is afgehandeld. Het heeft echter weinig zin om met je echtgenoot aan te bellen bij de relatietherapeut, hem je klacht te vertellen, en je echtgenoot achter te laten in de veronderstelling dat je hem de volgende dag gerepareerd en wel weer op kunt halen. De therapeut zal je vermoedelijk geduldig uitleggen dat het zo niet werkt. Bij het tweede type vraagstuk ben je als inbrenger immers mede-eigenaar. Je bent zelf zo verstrengeld met je probleem, dat het niet buiten jou om oplosbaar is.
Geschatte leestijd: 3 minuten
Inhoudsopgave
Verandering als consument afnemen?
Sommige managers gedragen zich als veranderconsumenten: ze bestellen een verandering en willen hem als consument kunnen afnemen. Veranderbestellingen zijn in taal gevatte opdrachten tot ander handelen. Dat kunnen heel abstracte, maar ook heel concrete opdrachten zijn. Ze worden gegeven in de veronderstelling dat als je het verteld/besteld hebt, mensen die bestelling precies zo begrijpen zoals ze bedoeld is. Om vervolgens aan de slag te gaan en het gevraagde te leveren conform de specificaties.
Veranderbestellingen zijn op verschillende manieren in de organisatie zichtbaar. Het kan gaan om het topmanagement dat in een stuurgroep de vinger aan de pols houdt, maar zelf weinig te maken heeft met de verandering. Maar het kan ook gaan om de middenmanager die zijn medewerkers vertelt dat het voortaan anders moet.
Monitoren van de veranderbestelling
Orders moeten ook op voortgang bewaakt kunnen worden. Daarom worden er stuurgroepen in het leven geroepen die monitoren of de gemaakte project- en veranderplannen door de ingehuurde projectleiders en verandermanagers gerealiseerd worden. Ook worden plannen vastgesteld met go- en no go-momenten, piketpalen en levels.
| Systeem 1 | Systeem 2 |
| Expliciete kennis | Impliciete kennis |
| Bewuste en rationele overwegingen | Onbewuste overwegingen |
| Abstract | Concreet |
| Idealen in de praktijk | Functionele waarden |
| Veranderbestelling: de organisatie als object | Veranderaar onderdeel van het te veranderen object |
Jezelf buiten de verandering plaatsen
Als je een veranderbestelling plaatst, plaats je jezelf als manager of veranderaar als het ware buiten de verandering. Maar je bent altijd onderdeel van het geheel dat je probeert te veranderen. Je bent zelfs een bepalend onderdeel. Jouw blik, jouw denken, jouw handelen bepalen hoe een verandering verloopt. Jouw analyse van wat er om je heen gebeurt, is bepalend voor de keuzen die gemaakt worden. Een geplande verandering vraagt om engagement, begrip voor waar het moeilijk wordt en pragmatische keuzen waar het stagneert. En voor dat proces heb je een manager nodig die geïnvolveerd is en meeverandert. We kunnen wederom een aspect aan de tabel toevoegen.
Bron: Onderweg – Pragmatisch veranderen in robuuste organisaties
Door: Leike van Oss, Jaap van ’t Hek
