Zo aan het begin van het jaar worden we weer overladen met voorspellingen van wat we het komende jaar mogen verwachten. Zelfs Robbert Dijkgraaf waagt zich voor DWDD aan de toekomst. Welke nieuwe trend of technologie gaat dit jaar eindelijk doorbreken? Deze vraag krijg ik als futuroloog regelmatig. Het suggereert dat het mogelijk is om de toekomst te voorspellen of precies vast te stellen wanneer iets doorbreekt. Dat blijft ondanks alle mooie beloftes onmogelijk, hoe verleidelijk het voorspellen ook is.
Kijk goed naar de onderliggende ontwikkelingen
Voor organisaties zijn die lijstjes sowieso weinig waardevol. Als er nu nog verrassingen in staan, dan ben je te laat om er nog goed op in te kunnen spelen en niet in paniekvoetbal te vervallen. Het is veel belangrijker om al veel eerder nieuwe ontwikkelingen te spotten en op de juiste waarde te schatten. Het precieze moment van doorbreken doet er dan minder toe. Af en toe waag ook ik me aan een voorspelling, meestal omdat het gevraagd wordt (en stiekem ook leuk is). Zo ‘voorspelde’ ik vorig jaar dat in 2018 het praten tegen je telefoon en andere apparaten definitief zou doorbreken. Met de nieuwe versies van de spraakassistenten voor smartphones en de aangekondigde en inmiddels beschikbare ‘homepods’ van Google, Amazon en Samsung is het praten tegen de computer verder op gang gekomen. Ondanks dat er met Kerst door enkele winkels gestunt werd met de Google Play, lijkt de ‘echte doorbraak’ in Nederland toch pas dit jaar of het volgende te komen. Als die doorbraak er tenminste komt. Een paar jaar geleden ‘voorspelde’ ik de doorbraak van de smartwatch. Een grote doorbraak kwam er in 2015 niet direct maar de markt van smart watches is wel steeds verder gegroeid. Apple verkoopt wereldwijd inmiddels meer horloges dan de Zwitserse fabrikanten samen en ook qua omzet beweegt het bedrijf naar marktleiderschap.Een tweede kans voor AR
Volgens sommigen gaan in 2019 Virtual Reality (VR) en Augmented Reality (AR) doorbreken. Door talloze bedrijven zijn toepassingen aangekondigd. Tien jaar geleden wilde het met de VR-brillen van Sony nog niet zo hard lopen; er kwam toen ook een einde aan de Second Life-hype en de vooruitstrevende AR-app van het Nederlandse bedrijfje Layer werd geen succes. Dat zagen we ook bij de spraaktechnologie en “ambient intelligence”, nu vooral bekend als Internet of Things. Volgens Philips zouden we twintig jaar geleden al gaan praten tegen onze televisie en telefoon: die van Philips konden het al, een beetje. Kennelijk was de tijd nog niet helemaal rijp of was de technologie nog te weinig volwassen met te weinig nuttige toepassingen? De doorbaak van technologieën verloopt niet altijd volgens keurige lineaire patronen maar eerder schoksgewijs en soms exponentieel.De doorbaak van technologieën verloopt meestal niet volgens keurige lineaire patronen, vaak schoksgewijs en soms exponentieel.
Ontwikkelingen die niet doorbreken gaan vaak ‘onder de radar’ wel door en worden verder verfijnd, wachtend op een nieuw moment om ‘ineens’ door te breken. VR en AR, spraakbesturing, Internet of Things, gezichtsherkenning, kunstmatige intelligentie: ze zijn nooit echt weggeweest en komen, nu smartphones steeds krachtiger, terug op de agenda. Zeker in de IT gaan de ontwikkelingen exponentieel: alles wat digitaal is, is onderhevig aan deze wet: de beschikbare ‘rekenkracht’ neemt exponentieel toe doordat computerchips krachtiger worden en tegelijkertijd goedkoper. Toepassingen kunnen dan ‘ineens’ doorbreken. Dit exponentiële karakter zal ook een rol gaan spelen bij doorbraken op het gebied van duurzaamheid en energietechnologie. Dat is de reden dat ik verwacht dat de elektrische auto snel populair kan worden ondanks dat de prognoses dat nu nog niet goed laten zien.
Daarnaast moeten organisaties rekening houden met toeval: onverwachte ontwikkelingen kunnen een veel grotere rol spelen bij succes en falen dan we intuïtief denken. Dat is iets wat al helemaal niet past bij de huidige trend om alles te proberen te voorspellen met data en bij de (Amerikaanse) managementliteratuur waarbij men zich spiegelt aan de succesverhalen van andere organisaties.
