De kwaliteitsmanager als ogenrollende magiër

Door zich te indentificeren met de rol van de magiër van tribale volkeren kan de kwaliteitsmanager zijn rol beter spelen, zegt corporate antropoloog Danielle Braun.

Een kwaliteitsmanager heeft namelijk een bijzondere plek in organisaties. Hij of zij heeft geen lijnmacht, maar moet toch mensen meenemen in verbeterprocessen. Danielle Braun, die samen met collega Jitske Kramer het nog te verschijnen boek De Corporate Tribe – Organisatielessen uit de antropologie schreef, is op 21 mei spreker op het 19^e Kwaliteitscongres ‘100% Kwaliteit’ in Burgers’ Zoo Arnhem. Braun en Kramer kijken naar organisaties zoals klassieke antropologen dat naar verre vreemde volkeren doen. ‘Antropologen beschrijven en verklaren de cultuur van vreemde volkeren. Corporate antropologen hebben een extra opgave: verbeter de cultuur.’

Organisatie te vergelijken met tribale stam

Volgens Braun is een organisatie goed te vergelijken met een tribale stam. De raad van bestuur heeft de rol van opperchief, het hoger management is sub-chief, de medewerkers zijn de bessen- en notenverzamelaars, de mensen uit de specialistische staf zijn de jagers, en de ondersteunende staf – waar ook de kwaliteitsmanager toebehoort – hebben de rol van de magiërs. ‘Magiërs hebben een bijzondere positie: ze zijn de smeerolie in een samenleving. Zij kunnen en weten dingen die andere mensen niet kunnen en weten, hebben magische macht en zorgen ervoor dat het sociaal verkeer beter verloopt.’ Verleiden, meenemen en overtuigen zijn belangrijke kwaliteiten van de kwaliteitsmanager. Maar die zijn niet vanzelfsprekend. Identificatie met de bijzondere rol van magiër kan de kwaliteitsmanager helpen.  Braun: ‘Een goede magiër investeert in relaties. Hij loopt het dorp door en legt zijn oor te luisteren. Ook weet hij hoe hij een boodschap het beste over kan brengen.’ Braun trekt de parallel met een voorouderritueel. ‘Bij bepaalde volkeren brengt de magiër zich in trance: hij danst, likt aan een gifkikker, drinkt hallucinerende drank, raakt in trance door dans en muziek. Vervolgens stort hij met rollende ogen ter aarde en geeft boodschappen van de vooroudergeesten of goden door. Die boodschappen zijn dikwijls buitengewoon zinnig: de vrouwen moeten meer naar de markt, er moet gespaard worden voor de slechte tijden die eraan komen of er moet gezorgd worden voor de oude man in het dorp. Je kunt natuurlijk  geloven dat deze boodschappen inderdaad van de geesten komen, maar sociologisch gezien kun je ook vaststellen dat de magiër een groot sociaal netwerk heeft en weet wat er leeft in zijn dorp. Hij is een maatschappelijk werker, een netwerker pur sang. En die rol heeft de kwaliteitsmanager ook.’

Presenteren in een goede show

De kwaliteitsmanager als ogenrollende magiër? ‘Ja zeker. In plaats van een dik rapport te schrijven over hoe een organisatie functioneert en dat te verspreiden, kan hij ook de uitkomsten in een  goede “show” presenteren.  Hij maakt er een ritueel van met iets te drinken en te eten, met meerdere sprekers, met muziek. Wat hij ook vooral moet doen is een verhaal vertellen, bijvoorbeeld aan de hand van een casus bij één klant. Door te vertellen wat daar mis of juist goed is gegaan, maakt hij meer indruk dan door cijfers  te noemen. ‘Hij moet bezielen en verleiden. Ervaringen overbrengen. En niet slechts een opsomming van feiten in een dikke rapportage overbrengen’. Tijdens het congres ‘100% Kwaliteit’ op 21 mei 2015 in Burgers’ Zoo Arnhem zal Danielle Braun het publiek mee op reis nemen nemen naar verre volkeren en trekt ze parallellen tussen de de kwaliteitsmanager en de magiër in tribale samenlevingen. Exotisch en bijzonder. En bijzonder down to earth en praktisch. Interview: Mariët Ebbinge