Het nieuwe economische landschap tussen profit en non-profit is hard in beweging. De echte impact ervan en de schaal die deze tussenruimte nog verder aanneemt, zal de komende jaren steeds meer duidelijk worden. Veel stakeholders zullen in die verdere ontwikkeling een rol spelen. Het is onmogelijk om nu al uit te klaren welke initiatieven succes zullen hebben, welke ondernemingsvormen zich zullen standaardiseren en welke zullen overgaan in nog een andere (eventueel nieuwe) vorm. Er blijven veel open vragen bestaan…
Kunnen deze organisaties succesvol zijn en hun plaats veroveren naast het strijdtoneel van puur profitgedreven bedrijven en organisaties? Zullen ze hun eigen stek vinden en daar kunnen overleven? Zullen de eigenaars tevreden blijven met de voorgespiegelde return (kwantitatief, kwalitatief )? Zullen de eigenaars de energie behouden om tegen de stroom in te blijven zwemmen?
Zullen de initiatieven kunnen rekenen op voldoende financiële middelen? Zal de stroom blijven? Zijn de financiële spelers bereid om voldoende financiële middelen hierin te investeren, goed wetende dat de financiële return op korte termijn waarschijnlijk lager is?
Niets meer missen?
Schrijf je dan in voor onze nieuwsbrief
De vraag is ook hoe de overheid zal reageren. Zal ze initiatieven meer expliciet faciliteren? Hoe zal ze dat doen? Met fiscale instrumenten? Met andere stimuli? Gaat ze vanuit het gewenste beleid expliciete samenwerkingen aan? Hoe gaat ze dat doen? Zullen we de opkomst zien van nieuwe nutssectoren met algemeen belang? Naarmate met het succes de impact van dit grondmodel groter wordt zal de overheid de verleiding kunnen weerstaan om haar grip en/of controle uit te breiden? Bepaalde aspecten van het nieuwe grondmodel zullen regulering zien, andere niet.
En last but not least: zullen consumenten en klanten hun veranderende kijk op de wereld ten gevolge van de grote transformaties in hun leefwereld ook omzetten in een andere levensstijl? Zullen consumenten hun aankoopgedrag daadwerkelijk bijsturen, en voortaan meer de voorkeur geven aan aanbieders uit de tussenruimte? Zijn de (potentiële) klanten bereid om een premium te betalen, en een extra inspanning te leveren om de producten en diensten aan te kopen? Krijgen klanten de juiste stimuli en steuntjes in de rug om tot meer duurzame beslissingen over te gaan?
De coolfactor van waarden
Heel wat mensen vinden deze ruimte bijzonder aspirationeel. Mensen hebben respect voor wat zich daar ontwikkelt. Er is sprake van een coolfactor. Dat klinkt tendentieus, maar dat is het niet. Initiatieven in die tussenruimte sluiten ook aan bij heel wat onderstromen die maatschappelijke waarde willen creëren. Ze kunnen op veel sympathie rekenen en bouwen zelfs aan een schare fans. Die aantrekkingskracht uit zich ook op de arbeidsmarkt. Jong en ouder talent wil in toenemende mate voor dergelijke initiatieven werken. Politici identificeren zich ermee en impact investors bieden zich aan. Deze initiatieven tonen letterlijk een rock-’n-rollgehalte.
Transparantie
De tweede factor die momentum creëert is de toenemende transparantie op alle markten. Deze transparantie wordt opgelegd of gevraagd en ze wordt aangejaagd door het internet. Vroeg of laat komt alles aan de oppervlakte. Iedereen wordt verplicht om de eigen kasten leeg te halen. De organisaties in de tussenruimte hebben vaak veel te winnen bij totale transparantie. Ze hebben nu eenmaal een systeem gebouwd dat ‘het daglicht mag zien’ en de ‘defecten’ van het profit- en/of non-profitdenken herstelt. Ze kunnen vaak met trots de volledige keten kenbaar maken. Iets verbergen hoeft niet. Daarom bieden technologische ontwikkelingen zoals blockchain (trouwens ook wel eens de trustmachine genoemd) enorme mogelijkheden aan de ondernemende initiatieven in de tussenruimte.
Informatieasymmetrie
Informatieasymetrie is iets wat onze markten kenmerkt, of beter kenmerkte, in de verleden tijd. Lang beschikten we als consument op het ogenblik van onze aankoop beslissing slechts over een beperkte hoeveelheid informatie. We waren verplicht om te vertrouwen op merken, prijsniveaus… om ons te begeleiden in onze beslissingen. De informatisering van alles heeft die informatieschaarste omgedraaid in een informatieovervloed.
We beschikken over steeds meer informatie, en we ontvangen die in realtime. Denk maar aan de schermen vol informatie van onze nieuwste supermarkten (Alibaba bv.) of aan de digitale assistenten die ons straks in realtime elk mogelijke inlichting kunnen bezorgen. De evolutie naar datarijke markten creëert enorme mogelijkheden. De spelers in de tussenruimte hebben er alle belang bij om elk stukje ‘duurzame’ informatie uit hun waardemodel in realtime te delen. ‘Hoe beter je me kent, hoe liever je me ziet’ is het nieuwe adagium. Die open invalshoek in de omgang met geïnformatiseerde data staat haaks op de informatiementaliteit van de meest pure profitbedrijven: ‘Hoe beter je me kent, hoe minder graag je mij ziet.’
Social Decision Making
Het internet, het gebrek aan vertrouwen in instituties en autoriteiten en de toenemende aanwezigheid van rating- en andere vergelijkingssystemen, leiden ertoe dat mensen steeds vaker beslissen op basis van informatie van anderen, hun peers of gelijkgestemden met wie ze connecteren. Wat de doorslag geeft is niet zozeer wat jij over jezelf vertelt, maar wat anderen over jou zeggen. Als het erop aankomt te genieten van goede mondreclame staan de organisaties in de tussenruimte vaak op de polepositie.
Deze ontwikkelingen verlenen de initiatieven in de tussenruimte momenteel extra draagkracht en bieden een vruchtbare voedingsbodem. Maar de transformatie zal daar niet stoppen. We moeten goed beseffen dat geen enkele positie ooit nog definitief verworven is, als dat al ooit het geval is geweest. Ook de initiatieven in de tussenruimte zullen moeten blijven evolueren en bewegen.
Bron: The Positive Sum Game
Door: Herman Toch, Ann Maes
