Zakendoen in een duurzame of circulaire economie gaat veel verder dan milieubewustzijn en recycling. We delen en hergebruiken materialen en maken producten door co-creatie. We werken samen in open netwerken en delen kennis. De huidige businessmodellen en de manier waarop we nu zakendoen, gaan volledig op z'n kop. En dat roept vragen op, veel vragen. Marga Hoek, directeur van De Groene Zaak, schrijft een boek dat ingaat op deze vragen. Vanuit haar eigen kennis, visie en ervaring en geïnspireerd door een uniek crowdsourcingstraject. ‘Snelle en open innovatie is een van de sleutels tot zakendoen in de nieuwe economie.'
Hoewel het crowdsourcingsproject nog niet zo lang geleden van start is gegaan, durft Marga Hoek die conclusie al wel te trekken. Hoek maakt geheel in lijn met de nieuwe economie gebruik van de mogelijkheden van internet en sociale media om een open netwerk te creëren via crowdsourcing. Op zich is dat niet uniek maar wel de manier waarop zij deze werkwijze inzet: namelijk als ondersteuning bij het schrijven van een boek. Zij is niet de eerste auteur die crowdsourcing inzet, maar wel de eerste auteur die hiermee een onderwerp helder in kaart wil brengen dat nog ‘amorf en exploratief’ is.Schrijfproces innovatie op zich
‘Het hele proces om dit boek op deze manier samen te stellen, is een innovatie op zich. Een hele uitdaging waar ik graag mijn tanden inzet. Want een ingebracht antwoord op een vraag roept vaak even zoveel nieuwe vragen op. En dat maakt mij nieuwsgierig om verder te graven. Ik steek hier heel veel uren in en ik doe dat graag, omdat ik voel dat deze ontwikkeling wezenlijk is en dat er grote behoefte is aan kennis over zakendoen in de nieuwe economie. Er is nog geen enkel boek dat dit vraagstuk met diepgang maar ook praktisch benadert vanuit bedrijfseconomisch gezichtspunt. Als directeur van De Groene Zaak ben ik vanwege mijn netwerk, ervaring en expertise in de juiste positie om hier invulling aan te geven en dus ga ik de uitdaging aan.’Netwerkorganisaties
Marga Hoek staat aan het hoofd van De Groene Zaak, een netwerkorganisatie waarbij meer dan 140 ondernemingen zijn aangesloten, van groot tot klein. Organisaties die zich actief bezighouden met duurzaamheid in de breedste zin van het woord. Daarnaast is Hoek vanaf begin november ook degene die aan het roer staat van Het Groene Brein, het wetenschappelijk equivalent van De Groene Zaak. Vijftig wetenschappers vanuit diverse disciplines hebben zich in dit platform verenigd om de wetenschap ten dienst te stellen van de vorming van een duurzame en innovatieve economie. Hoek heeft inmiddels ook veel ervaring opgedaan in diverse bestuurs- en directiefuncties en heeft veel publicaties op haar naam staan, waaronder het boek Zakendoen in de Groene Economie, dat zij samen met professor Jan Jonker schreef.Niet toekomstproof
Wat verstaat Hoek precies onder ‘de nieuwe economie’?’ ‘Grondstoffen en energie worden schaars, relaties en communicatie veranderen. Multinationals zullen moeten leren omgaan met verdere decentralisering. De huidige businessmodellen werken straks daardoor niet meer. Daarom moeten we nu al nadenken over nieuwe manieren van relaties onderhouden, zaken doen en de begrippen product, dienst en eigendom herzien. Het verband tussen het produceren, gebruiken en afdanken van een product moet duurzamer worden. Als leveranciers eigenaar blijven van de grondstoffen van hun product, zal de prikkel tot hergebruik veel groter zijn door de toenemende schaarste. Er zullen ook leveranciers zijn die energie bij hun producten gaan leveren. Dit heeft een grote impact op de verhoudingen tussen klanten en aanbieders en de positie van energiebedrijven. Niet alleen praktisch maar ook juridisch en financieringstechnisch. Er zullen nieuwe energievormen en verdienmodellen ontstaan. Straks kopen we geen lamp maar leasen we een x-aantal lichturen. We kunnen alleen overleven door deze ontwikkelingen te omarmen en ze te versnellen zodat we aan het stuur blijven zitten. Vroeger doken we het laboratorium in en als de oplossing achter gesloten deuren was gevonden, dachten we alleen aan het veiligstellen van de eigen concurrentiepositie door patenten vast te leggen. Dan opereer je vanuit angst en strijd. Het open karakter van internet en nieuwe media en de transparantie in verhoudingen tussen consument en producent maken deze werkwijze volledig achterhaald. Het is niet toekomstproof. Door kennis te delen vinden we sneller de oplossing. Samenwerking in innovatie is absoluut noodzakelijk.’
Nieuw referentiekader
Het afbakenen van een dergelijk breed begrip als ‘zakendoen in de nieuwe economie‘ is al geen sinecure, laat staan het maken van een gestructureerde en op de praktijk toegesneden vertaling. ‘Dat klopt,’ beaamt Hoek. ‘We toetsen geleverde input dan ook aan een aantal criteria waarvan praktische en bewezen bruikbaarheid een van de belangrijkste is. Iedereen die betrokken is bij het onderwerp van de duurzame economie kan een bijdrage leveren, van een concept of idee tot een concrete business case. We streven naar bijdragen uit diverse gezichtspunten: van ondernemers en bestuurders maar ook van consumenten en studenten. Het boek wordt overigens niet een aaneenrijging van deze ideeën en cases. Ik zal de zeven thema’s op basis van mijn visie uitwerken en ondersteunen met vele praktijkvoorbeelden aangereikt vanuit ‘de crowd’ die ik dan in de lopende tekst verwerk en hier en daar een kader met een complete case. Elk hoofdstuk kent vier conceptfases: eigen research en visie, vragen aan ‘de crowd’ op basis van ingediende voorbeelden, vragen, cases en aanvullende research en vervolgens doorloopt het hoofdstuk een uitgebreide review door Het Groene Brein en De Groene Zaak.’
Discussie aanzwengelen
Hoek beseft dat het boek inhoudelijk nooit helemaal ‘af’ kan zijn. ‘Dat geeft ook niet, want de ontwikkelingen gaan nu eenmaal altijd door. Er komt nog een internationale versie en er komt een online community. Doel is om een brede maatschappelijke discussie aan te zwengelen. Ook de ‘gouden driehoek’ van politiek, bedrijfsleven en wetenschap moet zichzelf innoveren. Dit project is hiertoe een uitgelezen kans. Want om onze basis te vernieuwen, moeten we op zoek naar een nieuw referentiekader. Dit boek wil hiervoor een opmaat zijn.’ Interview: Bianca Minkman.- Meer weten over de nieuwe economie? Kom dan naar de Collegereeks Circulaire Economie >>>
