Systeemgericht leiderschap – Keek op de week
Burgerschap begint bij jezelf
Aanstaande woensdag wordt de nieuwe Tweede Kamer geïnstalleerd. Zo’n 55 nieuwe Kamerleden beginnen met goede moed aan die klus. En zijn waarschijnlijk voorbereid op niet alleen maar leuke momenten. Want bij debatten kan het er erg onprettig aan toe gaan.
Best bijzonder eigenlijk. Want -zoals ook in de formatie blijkt- de ideeën van verschillende partijen liggen ver uit elkaar. Maar er lijkt één thema waar eigenlijk alle partijen het over eens zijn: het belang van burgerschap.
Ook bij een partij als de PVV zijn hier op hun website mooie woorden over te vinden (in 2018 uitgesproken door Harm Beertema die inmiddels geen deel meer uitmaakt van de PVV-fractie):
“(…) Leraren en onderwijzers hebben niet alleen een verantwoording om kennis, vaardigheden en competenties over te dragen, maar ook moeten ze hun leerlingen de basiswaarden meegeven die voorwaarde zijn om, ik zeg het met enige gewichtigheid, uiteindelijk een bezield verband te vormen van burgers in het eigen gezin, het dorp, de wijk of stad, als burgers van Nederland (…)”
(…..) vanuit een wil om bij Nederland te horen. Als we dat loslaten voorzitter, zal ons land verloren gaan in versplintering en polarisatie. Pas als we eraan vasthouden, hebben we een kans om als land te overleven. Want zonder “wij” voorzitter, zonder “wij” gaat het niet.
Burgerschap van belang op alle plekken
Zoals ook uit de woorden van Beertema blijkt is burgerschap niet alleen van belang in het onderwijs. Burgerschap is op alle plekken in de samenleving van belang. Ook in organisaties doet het begrip opgang en wordt het ‘Organizational citizenship behavior’ (OCB)[1] genoemd. ‘Organisatieburgerschap’ zou je kunnen zeggen.
Daarbij kun je er niet vanuit gaan dat iedereen wel begrijpt wat dat betekent. Belangrijk is om expliciet vast te leggen en af te spreken wat er verwacht wordt. Zo concreet mogelijk, dus in termen van concreet gedrag. Zoals de afspraak om niet negatief te praten over collega’s. En om elkaar aan te spreken bij niet passend gedrag. Zo deelt een systeemgericht leider het leiderschap: iedereen wordt uitgenodigd het normperspectief in te brengen.
Zou het niet mooi zijn als de Nieuwe Tweede Kamer ook een voorbeeld wordt in burgerschap? Als we in andere organisaties afspraken kunnen maken over hoe we met elkaar omgaan, kan dat in de Kamer dan niet ook?
De Tweede Kamer heeft al een gedragscode maar die is weinig concreet. Artikel 5 gaat over ‘onheuse gedragingen’. Maar er wordt niet beschreven wat ‘onheus’ dan is. Dat wordt aan het oordeel van de voorzitter overgelaten.
Concrete gedragsafspraken
Wellicht een mooie missie voor de nieuw te kiezen voorzitter van de Tweede Kamer: concrete gedragsafspraken te maken. Waarbij net als in organisaties geldt: naarmate het voor betrokkenen duidelijker is wat de afspraken zijn hoef je zelf minder politieagent te spelen.
Natuurlijk moet er in het parlement veel ruimte zijn om te zeggen wat je wil zeggen. Maar als je echt geeft om Nederland als ‘bezield verband’ moet je dan ook alles willen zeggen?
Systeemgericht leiderschap helpt leiders om de systeemgerichte blik en interventies toe te passen in leiderschapsrollen. In haar ‘Keek op de Week’ bespreekt Aty actuele onderwerpen die passen bij deze benadering van leiderschap. Je leest hier meer over systeemgericht leiderschap?
Bron: Systeemgericht leiderschap
Door: Aty Boers
[1] Dennis Organ (2006). In het boek ‘systeemgericht leiderschap’ wordt besproken welke aspecten van belang zijn en hoe je dit kunt vertalen naar je eigen team of organisatie.
