Jaap Boonstra draait het thema van het Jaarcongres Verandermanagement 'Wat is de agenda voor succesvol veranderen' graag om. Hoe kun je verandering verprutsen, is volgens Boonstra misschien wel een veel betere vraag. ‘Verandering van bovenaf opleggen, werkt zeker niet.
Programma’s voor (cultuur)verandering in organisaties hebben vaak de mooiste exotische namen en deze programma’s worden meestal top down ingezet: gij zult veranderen! Kansloos, betoogt Jaap Boonstra, hoogleraar organisatieverandering Universiteit van Amsterdam en Esade Business School, Barcelona, onder meer in zijn boek Leiders in cultuurverandering. Een boodschap die hij ook zal herhalen tijdens het Jaarcongres Verandermanagement.
Geen tovermiddel
Wat Boonstra vooral over wil brengen, is dat er geen tovermiddel is voor cultuurverandering. ‘Er is geen universele aanpak.’ Wel zijn er talloze manieren om veranderingen te verprutsen. Zo heeft het volgens Boonstra geen zin om te veranderen als je de klant niet meeneemt in het proces. En het is ook een enorme valkuil om medewerkers niet serieus te nemen. Boonstra: ‘Het is een illusie om te denken dat je weerstand in een organisatie weg kunt nemen door veranderingen door te drukken. Het gaat veel meer om een gezamenlijk zoeken naar een toekomst. Het organiseren van verlangen. Het gaat ook niet om leiders in de klassieke zin van het woord. Het gaat om initiatiefnemers, gangmakers, mensen die voortouw nemen. Die kun je in de gehele organisatie tegenkomen. Ik heb het niet zo op helden in de organisatie. Helden krijgen op enig moment een iets te groot ego en dan volgen ze meer hun eigen ego dan dat ze de klantwaarde voorop stellen.’ Managers willen ook altijd urgentie creëren, maar ook dat werkt volgens Boonstra contraproductief. Mensen raken onder grote druk eerder verlamd in verandering dan dat ze in beweging komen. Of ze voelen zich veronachtzaamd omdat hun bijdragen uit het verleden worden miskent. Het heeft meer waarde om te zoeken naar de kracht en de trots van een bedrijf en om de zijnswaarde of identiteit van een bedrijf te bekrachtigen.
Hoewel…
Gelukkig ventileert Boonstra niet alleen methoden om verandering te verprutsen, hij biedt ook oplossingen. Of verandering succesvol is, hangt volgens hem in grote lijnen af van leiderschap. Boonstra heeft zeven essenties gedefinieerd van waar leiders aan moeten voldoen om veranderingen succesvol te maken. Een ervan is: leiders in (cultuur)verandering hebben een helder beeld van de toekomst of weten dat samen met een vitale coalitie te ontwikkelen. Daarmee geven ze richting. ‘Scheepbouwer had dat destijds bij de turn around van KPN goed begrepen.’ En, zo zegt Boonstra over een andere succesfactor: ‘Het is niet zoeken naar alles wat fout gaat en daarmee een sense of urgency creëren, maar kijk naar wat er is en goed gaat, maar wat beter kan. Veranderen begint ook met stilstaan en stapsgewijze veranderingen zijn het meest effectief. En verlies de klant niet uit het oog, want uiteindelijk heb je je voorbestaan aan hen te danken.
Jaap Boonstra helpt op het Veranderingmanagementcongres om weerbarstigheid te lijf te gaan en om u te hoeden voor valkuilen waar velen voor u al ingestapt zijn.
Zie ook: Jaap Boonstra, Jaap van Muijen, Heleen Tours, Leiderschap in organisaties.
