Angst wordt vaak gezien als iets dat je moet overwinnen. Maar wat als angst juist een stille, invloedrijke raadgever is, eentje die veel vaker aan het stuur zit dan je denkt? In je werk, in vergaderingen, in hoe je je uitspreekt (of juist niet), stuurt angst ongemerkt je keuzes en gedrag. Niet zozeer de angst voor pijn of gevaar, maar vooral de angst om je plek te verliezen. In dit artikel laat Bas Blekkingh zien hoe die diepgewortelde angst samenhangt met ons ego, waarom dat geen probleem hoeft te zijn, en hoe je kunt leren kiezen tussen handelen vanuit angst of vanuit creatie.
Er zijn drie oer-angsten die ons gedrag het sterkst sturen:
- De angst voor de dood.
- De angst voor fysieke pijn.
- De angst om uit de groep gegooid te worden.
De eerste twee komen gelukkig zelden voor in het dagelijks werk. Lijfstraffen zijn immers al een tijdje geen managementinstrument meer.
Dood en pijn zijn natuurlijk wel de angsten die ervoor zorgen dat je uitkijkt bij het oversteken.
Maar die derde, de angst om uit de groep gegooid te worden, die speelt vrijwel overal: op je werk, in je team, in vergaderingen, op social media, zelfs thuis.
Het is die stille angst:
- ‘Wat als ik niet meer meetel?’
- ‘Wat als ze me niet serieus nemen?’
- ‘Wat als ik mijn plek verlies?’
Onderschat niet hoe vaak dit de bron is voor je afwegingen. Het beïnvloedt je gedrag vaker dan je denkt.
Het ego als bodyguard
En dat is precies waar je ego om de hoek komt kijken. Je ego is ontworpen om jou een goede plek in de groep te bezorgen en die te behouden. We gaan hier dadelijk dieper op in. Het ego scant voortdurend:
- Wat moet ik laten zien om erbij te horen?
- Hoe moet ik me gedragen om gewaardeerd te worden?
- Wat moet ik vermijden om geen gezichtsverlies te lijden?
Daarom is het ego geen fout. Het is een briljant systeem. Een overlevingsmechanisme dat je helpt om zichtbaar te blijven, serieus genomen te worden, invloed te houden. Of juist een tijdje onzichtbaar te worden waardoor je geen fouten hoeft te maken, zodat je niet uit de groep valt.
En het werkt. Totdat je doorschiet, want dan ga je te veel vanuit angst handelen, terwijl je eigenlijk vanuit creatie wilt leven.
Kiezen tussen angst en creatie
Echte ontwikkeling begint bij het herkennen van je drijfveer. Vraag jezelf daarom bij ingewikkelde keuzes af:
- Doe ik dit om iets te voorkomen (angst)?
- Of doe ik dit omdat ik iets wil creëren (creatie)?
Je zult merken dat beide drijfveren aanwezig zijn. En je zult merken dat je onbewust erg veel uit angst doet en soms de creatie helemaal vergeet. Maar ook, dat als je durft te kiezen voor creatie, je op de lange termijn alleen maar verder groeit en anderen daarin meeneemt.
Angst beschermt
Zoals gezegd is angst een goed beschermingsmiddel, maar ben je je er niet altijd bewust van dat het je gedrag zo stuurt. Door je er bewust van te worden, krijg je de mogelijkheid er gerichter mee om te gaan. Reflecteer daarom eens op je dagelijks werk:
- Wanneer ben jij op je best vanuit creatie?
- Waar merk je dat ‘het voorkomen van negatieve consequenties’ (angst) je meer bezighoudt, dan ‘het verlangen naar positieve consequenties’ (creatie)?
- Wat zou je direct anders doen, als die angst er niet was?
Eind januari verschijnt het nieuwe boek van Bas Blekkingh over ego en gedrag: Tuurlijk heb je een ego
