1 februari 2013 werd tijdens een symposium het nieuwste boek van Jan Jonker ‘Werken aan de WEconomy‘ gelanceerd. Het symposium stond in het teken van samen nadenken en discussiëren over het realiseren van een duurzamere samenleving.
Dat ‘het anders moet’, dat is velen inmiddels wel duidelijk, zei Jan Jonker, hoogleraar Duurzaamheid aan de Radboud Universiteit Nijmegen, in zijn inleiding. Jonker is als geen ander in staat mensen te verbinden in het denken over duurzaamheid. ‘Deze tijd vraagt dat we met elkaar op zoek gaan naar hoe het anders kan. De kern van het boek is de nieuwe economie van “samen”. Niet Ik, maar Wij, nieuwe samenwerkingsvormen zoeken en samen iets creëren wat van waarde is. Kernwoorden zijn Massa, Messy en Mesh: met velen werken aan duurzaamheid, een beetje rommelig, maar toch gestructureerd (mesh).’
Awarehouse
De locatie van het symposium was niet toevallig gekozen. Het Awarehouse in Scherpenzeel, is te vinden achter het kantoorgebouw van Interface, ’s werelds grootste ontwerper en fabrikant van tapijttegels en bekend om zijn duurzame aanpak. In de duurzaam gerenoveerde ontmoetingslocatie, een oude fabriekshal op het terrein van Interface, komen design, innovatie en duurzaamheid samen. Een inspirerende omgeving om de transitie van ‘Iconomy’ naar ‘WEconomy’ te versnellen.
Meshworking
Op het symposium konden de bezoekers kennismaken met de 35 auteurs van het boek en met de inhoud van hun ideeën en inzichten. Daarvoor was de interactieve en innovatieve werkvorm meshworking gekozen. Dit is een gestructureerde manier van werken tussen organisaties en initiatieven met als doel van elkaar te leren, resultaten te bereiken en te versnellen. ‘Via meshworking is het mogelijk de wijsheid van elkaar boven tafel te krijgen’, legden de twee moderators van de meshworking-sessie uit, Anne-Marie Voorhoeve en Ard Hordijk. Meshworking is een van de hoofdstukken in het boek (hfdstk 11).
Doorbraakgebieden
In elk hoofdstuk, 15 in totaal, wordt een doorbraakgebied beschreven. Deze zijn het vervolg op en het resultaat van een oproep voor ‘working papers’ na het succesvolle project en boek Duurzaam Organiseren Doen. De auteurs mochten in een korte pitch hun hoofdstuk toelichten. Vervolgens kozen de 160 bezoekers aan het symposium een van de onderwerpen uit om daar met de betreffende auteur(s) en andere deelnemers over te praten.
Leren van de natuur
Zo vertelde Richard Kok, auteur van hoofdstuk 4, hoe het hem opviel hoe goed het werkt in de natuur. ‘Voor mij staat verwondering centraal in de WEconomy. Verwondering over hoe het in de natuur gaat en hoe wij mensen het doen. Ik heb bijvoorbeeld gekeken naar hoe mieren omgaan met veranderen. In een crisissituatie moeten zij op zoek naar een ander nest. Dit is een democratisch proces waarin iedere mier ertoe doet. De parallel met onze samenleving is: iedereen doet ertoe in duurzaamheid. We kunnen leren van de natuur, van de cycli (groei – neergang – herstel) die alles in balans brengen.’
Samenwerken
In hoofdstuk/groep 3 wordt nagedacht over welke vormen van samenwerken nodig zijn om duurzaamheid te versnellen en te realiseren. Talloze voorbeelden passeerden de revue in deze groep. Duidelijk werd dat een nieuw handelingsrepertoire nodig is om duurzaamheid op grote schaal te realiseren. De ‘oude’ en bekende samenwerkingsvormen voldoen niet meer. ‘Belangrijk is dat we de beperkte maakbaarheid van samenwerkingsprocessen accepteren’, zegt auteur Edwin Kaats. ‘Als we voorbij gaan aan de complexiteit van samenwerken en een collectief belang veronderstellen, zal het moeilijk zijn succesvolle samenwerkingsrelaties te realiseren, zelfs als het gaat om een kostbaar goed als duurzaamheid.’
Leiderschap
Dit brengt ons ook bij de vraag wat voor soort leiderschap nodig is. Daarover ging het in hoofdstuk/groep 13. Wat kunnen we doen om leiderschap te vernieuwen om de nieuwe economie te creëren? Uit onderzoek blijkt dat ‘gebrek aan leiderschap’ gezien wordt als belangrijkste oorzaak voor het niet-slagen van duurzame innovatie. Innovatief en duurzaam leiderschap creëert de condities en faciliteert de processen voor innovatie in leiderschap en daarmee duurzaamheid, zegt Kees van Kaam. ‘Bovenal is het essentieel dat leiderschap niet verbonden wordt aan een enkele persoon, maar wordt gegeven door volgers en gegeven aan elkaar. Het nieuwe leiderschap betekent zelf leiding nemen, zelf doen en samen resultaten bereiken.’
Boeklancering
Na nog een ronde meshworking, was het dan eindelijk tijd om officieel het eerste boek uit te reiken. Jan Jonker gaf het eerste exemplaar aan Martijn Messing: ‘Hij was oprichter van de stichting De Kleine Aarde, maar hij was zijn tijd ver vooruit en moest ermee stoppen. Nu zet hij zich onder andere in voor mini-energiecoöperaties. Met passie en betrokkenheid heeft Martijn voor mij WEconomy als idee op de kaart gebracht.’
‘De WEconomy is: Verbind, Maak een Project en Begin!’
Tekst: Maud Notten-Oerlemans.
