Relatiecoaching: meer dan alleen beter leren communiceren
Als relatiecoach werk je op twee niveaus: aan de relatievaardigheden van nu én aan de pijn en patronen van vroeger. Wat maakt relatiecoaching zo anders dan individuele coaching? En wat vraagt het van jou als professional?
‘Je luistert nooit.’
‘Jij zeurt altijd.’
Als relatiecoach werk je op twee niveaus. Aan de oppervlakte help je je coachees nieuwe vaardigheden te ontwikkelen. Je leert ze hoe ze constructiever met elkaar kunnen communiceren, beter kunnen luisteren en hun gedrag kunnen veranderen. Dit is de laag van het aanleren van nieuwe liefdesvaardigheden. Er is ook een diepere laag. Hier ga je aan de slag met de oorsprong van waarden, angsten, pijn en oude patronen. Hier kijk je naar hoe de persoonlijkheid van je coachees gevormd is door ervaringen uit het verleden.
Het is belangrijk dat je deze onderlaag met het stel verkent, maar ook dat je ervoor zorgt dat je coachees daar niet blijven hangen. Inzicht in oude pijn is waardevol, maar het leidt niet automatisch tot verandering. Echte verandering in een relatie komt alleen tot stand met nieuw gedrag. Dat betekent dat je je coachees helpt om niet alleen te begrijpen waar bepaald gedrag vandaan komt, maar ook om daadwerkelijk andere keuzes te maken en nieuwe acties te ondernemen.
Hoe relatiecoaching verschilt van individuele coaching
Relatiecoaching verschilt van individuele coaching. Als je een goede coach bent, ben je niet automatisch ook een goede relatiecoach en vice versa. Dit zijn de grootste verschillen met individuele coaching:
1. Je bent 100 procent onpartijdig. Je kiest geen kant. Geen voorkeur voor de een boven de ander. Dat vergt een diep inlevingsvermogen, want je bent zelf ook mens met je eigen voorkeuren. Maar in de praktijk voel je al snel dat een stel je test. Ze komen binnen met ‘Hij is een narcist’ of ‘Kijk eens hoe zij zeurt.’ Soms is er zelfs iets ernstigs gebeurd, zoals overspel. Het is cruciaal dat je daar geen oordeel over hebt. Je moet in plaats daarvan echt contact maken met de gevoelens van degene met wie je misschien moeite hebt. Zodra een stel merkt dat je er écht voor hen beiden bent, kun je ze ook beide confronteren.
2. Mensen kunnen zich niet verstoppen. In een sessie met een stel worden blinde vlekken van beide personen binnen de relatie snel zichtbaar. Laatst zei een vrouw dat haar man nooit iets organiseerde of zei wat hij wilde. Maar toen hij in de sessie voorstelde om de vakantie deze zomer te regelen, reageerde ze meteen: ‘Ja hoor, en dan eindigen we weer in een hotel vol kakkerlakken.’ Hier zie je direct wat er in hun dynamiek gebeurt. Bij individuele coaching zou je misschien gewerkt hebben aan hoe ze feedback kon geven. Nu zag ik meteen hoe hem eigenlijk de mond gesnoerd werd zodra hij iets wilde inbrengen.
3. De relatie staat centraal, niet het individu. In relatiecoaching is het individu ondergeschikt aan de relatie. Je focust op de interactie. Als iemand bijvoorbeeld zegt: ‘Ik ben somber’, vraag je wat de impact daarvan is op de relatie, in plaats van stil te staan bij de somberheid zelf of de impact op het individu te onderzoeken. Zo coachte ik laatst een stel waarvan de vrouw twee sterfgevallen had meegemaakt. Na een kort moment van empathie vroeg ik hoe ze dit samen hadden beleefd. Het bleek dat deze moeilijke weken hun relatie juist had verdiept. Zij voelde zich gesteund, hij voelde zich gezien en nuttig. Daar bouwden we op voort.
4. Altijd directe feedback. In relatiecoaching krijg je de kans om stellen liefdesvaardigheden voor het leven mee te geven. Waar je bij individuele coaching soms gesprekken oefent zodat ze die in hun (werk)leven kunnen voeren, voeren ze deze hier ter plekke. Je kunt dus meteen ingrijpen, bijsturen en ze gedetailleerde feedback geven terwijl ze het gesprek voeren.
5. Meer de mama-rol dan bij individuele coaching. Bij relatiecoaching ben je iets ondersteunender dan in individuele coaching. Je biedt geruststelling, geeft opdrachten en deelt kennis over liefde en relaties. Dit doe je omdat stellen meestal pas hulp zoeken als het al een tijdje misgaat. De paniek is groot, de verwarring ook. Ze hebben houvast nodig, en die geef jij ze. Je biedt hoop. Bij individuele coaching ligt de focus meer op zelfvertrouwen. Je leert mensen hoe ze beter voor zichzelf kunnen zorgen en hun eigen oplossingen kunnen bedenken.
Essentiële vaardigheden voor de relatiecoach
Methodeoverstijgend werken
In dit boek en in onze opleiding leer je werken op een manier die verder gaat dan één methode. Elke relatie is anders, en dus werkt iets voor het ene stel heel anders dan voor het andere. We combineren hechtingstheorie met praktische vaardigheden, en we stimuleren stellen om er ook echt mee aan de slag te gaan. Bij elk stel ligt het accent ergens anders, en daar speel je op in.
Relatiecoachvaardigheden
Je leert om zuiver te coachen zonder de verantwoordelijkheid van het stel over te nemen. Het is cruciaal om meervoudig partijdig te blijven – dus empathie hebben voor beide partners en dat ook laten merken. Je leert om de pijn waar ze mee worstelen te vertalen naar wat er echt speelt: hun verlangen naar verbinding. Je confronteert ze zonder oordeel en helpt hen om weer het goede in elkaar te zien en lief voor elkaar te zijn. Het belangrijkste? Je leert stellen hoe ze zelf de regie kunnen pakken over hun relatie. Wat kunnen ze veranderen? Wat moeten ze accepteren? Op die manier help je hen een liefdevollere relatie op te bouwen.
Motiveren
Vaak komen stellen pas als het twee voor twaalf of zelfs twee over twaalf is. Soms wil een van hen eigenlijk al niet meer verder. Jij leert hoe je zo’n stel toch kunt motiveren om er weer voor te gaan, ook al voelt het nu rottig of heeft een van de twee de ander veel pijn gedaan. Het draait erom ze te laten zien dat stoppen niet de enige optie is, zelfs als het moeilijk is.
Een goede relatiecoach worden
Dit boek helpt je om een sterke relatiecoach of -therapeut te worden. Je krijgt de tools en inzichten die je nodig hebt om stellen effectief te ondersteunen op hun weg naar een gezondere relatie. Om ze te helpen regie te nemen en zich minder regie-loos te voelen. En als je nog geen coach of therapeut bent? Dan is het essentieel om een goede relatiecoachopleiding te volgen. Want je eigen blinde vlekken worden pas zichtbaar als je gaat oefenen en feedback krijgt.
In mijn boek gebruik ik het woord relatiecoach. Ik zie een relatie als een complexe interactie waarin je mensen kunt coachen. Relatiecoach kan daarom ook gelezen worden als relatietherapeut.
Nu je de verschillen kent, ga ik in het volgende hoofdstuk van mijn boek verder met het regiemodel. Dit is een handige tool waarmee je stellen helpt weer de regie te pakken wanneer ze die over hun relatie een beetje kwijt zijn.
Door: Anne de Jong
Bron: No-nonsense relatiecoaching – Het complete handboek voor de relatiecoach
