Stressmanagement. Managers vinden stress een even groot risico als ongevallen op het werk. Stress is een probleem dat wordt onderkend, maar niet goed opgelost. De werknemer wordt op therapie gestuurd maar de echte oorzaken worden niet aangepakt: het werk en de organisatie.
Urgentie voor stressmanagement
Het bedrijfsleven ziet de urgentie in van stressmanagement: vier van de vijf Europese managers maken zich er zorgen over. Maar liefst acht van de tien managers vindt het stressrisico net zo belangrijk als het risico op ongevallen op het werk. Met name in grote organisaties vindt een aanzienlijk deel van de managers (42 procent) het lastig om met psychosociale risico’s om te gaan.
Uitingen van stress
Hoe herken je stress? Stress uit zich op vier niveaus:
- Subjectief: angst, depressie
- Cognitief: gebrek aan concentratie, piekeren, malen
- Gedrag: zich terugtrekken of zich juist manifesteren
- Lichamelijk: zwakkere immuniteit, grotere kans op ziekte. Die ziekte openbaart zich bij gestreste mensen vooral in de weekenden of de vakanties: als de boog niet meer gespannen hoeft te zijn.
Persoonlijk probleem
Omdat stress leidt tot productiviteitsverlies of zelfs verzuim, voelen managers wel de urgentie om er wat aan te doen. Volgens hoogleraar Ad Vingerhoets kiezen ze echter te vaak voor de makkelijke oplossing: stuur de werknemer op therapie. Daarmee wordt stress gereduceerd tot een ‘persoonlijk probleem’ terwijl het gaat om de wisselwerking tussen de organisatie, de persoon en de aard van het werk.
‘Huiltherapieën’ of ontspanningstherapieën vindt Vingerhoets maar onzin omdat het effect niet wetenschappelijk is bewezen (behalve van de hartcoherentietherapie van Hans van Os die is gebaseerd op de wisselwerking tussen hart en hersenen). Bovendien heeft de werknemer altijd wel baat bij een luisterend oor en verwacht hij dat het helpt (placebo-effect). Wat volgens Vingerhoets nodig is, is goede diagnostiek en een integrale aanpak.
Draagkracht en draaglast
Twee factoren spelen altijd een rol bij stress: de draagkracht is te laag of de werkdruk te hoog. De draagkracht kan omhoog door stressmanagement training: leer het personeel omgaan met stress, uitdaging leidt tot loutering. Vergelijk het met de griepprik: een beetje virus maakt resistent. Vingerhoets noemt dit stress-inoculatie. De werkdruk kan omlaag door de hoeveelheid werk te verminderen of de werknemer zelf zijn werk te laten regelen.
Vijf stappen voor stressmanagement
Vingerhoets adviseert managers hun werknemers de volgende vragen te stellen:
- Welke stress ervaart u, wanneer en hoe uit zich dat?
- Wat veroorzaakt de stress, wat kunnen we er aan doen? Werken aan de belasting, dus de aard van het werk en de organisatie, heeft de prioriteit. Interventies die hierop zijn gericht, zijn het meest effectief.
- Hoe kijkt u tegen uw werk aan? Inventariseer of de werknemer een realistisch beeld heeft van zichzelf en van de organisatie. Als de werknemer perfectionistisch is, aardig gevonden wil worden of van zichzelf altijd alles moet, kan cognitieve gedragstherapie helpen.
- Durft u om hulp te vragen bij uw collega’s? Breng in kaart of er sociale steun is of dat de werknemer een Einzelgänger is
- Zit u goed in uw vel? Vergroot de weerbaarheid van de werknemer (stress-inoculatie).
(Bron: Ton Bennink in Arbo)
