De nieuwste hype in organisatieontwikkeling heet Theory U. Wat deze theorie precies inhoudt is niet eenvoudig te doorgronden, desondanks zijn er al heel wat toonaangevende fans.
Theory U bedient zich van termen als ‘het collectieve intellect van groepen’ en benadrukt het belang van ‘being‘ in plaats van ‘doing‘ als het gaat om leiderschap. Dat mag vaag en ongrijpbaar klinken, maar een zwaargewicht als Herman Wijffels prijst het concept aan, en bedrijven als KLM Cargo, Achmea en TNO gebruiken het vol overgave. Ook verzekeraar De Europeesche schaart zich nu onder de adepten.
De naam Theory U komt van de U-bocht. Het model, beschreven in het boek Organisatieontwikkeling met Theory U van Esther de Haan en Eva Beerends, laat zich lezen van linksboven naar rechtsboven. Te beginnen met oude patronen, beweegt het zich omlaag – door cynisme en angst heen – naar presencing, een situatie waarbij vanuit een open houding vanzelf antwoord komt op vragen als ‘Wie ben ik?’ en ‘Wat is mijn missie?’ Onderin de U wordt vervolgens de weg naar boven ingezet, via fasen als ‘laten ontstaan’ en ‘initiëren’ naar de op een na laatste fase: prototyping, oftewel: het nieuwe uitvoeren door hoofd, hart en handen’. Ten slotte komt men aan bij performing: het opereren als één geheel. Theory U is niet bedoeld als een stappenplan naar snel succes, maar als ‘een manier van in het leven staan en naar het leven kijken’ aldus Esther de Haan.
Leiden en volgen
De Europeesche gebruikte het U-model als onderdeel van haar Collectief Leiderschapsprogramma waaraan alle managers deelnamen. Kern van het programma is volgens Roelien Bokxem, die met haar bureau PresenceAtWork een en ander begeleidde, dat de deelnemers gaan inzien dat ze allemaal onderdeel zijn van eenzelfde geheel en dat systemen waar je deel van uitmaakt constant van kleur veranderen. Uit dat besef volgt een totaal ander leiderschapsperspectief, waarin managers soms leiden en soms volgen. Bokxem voegde aan de methode een nieuw onderdeel toe: de body-based assessmentmethode. Deze onderscheidt negen energiecentra in het lichaam, en helpt mensen om fysiek in contact te komen met wie zij in de kern zijn. Want, zegt Bokxem: ‘Via het lijf leer je zoveel sneller dan alleen via het hoofd’.
Bron: Peter Boerman in Management Team, 4 september 2012
