Wat een hel was dat, dat wekenlange thuiszitten! Geen live contact meer mogen hebben met collega’s, medewerkers, studenten! Lastig, moeilijk, vreselijk, confronterend, killing! We zijn blijkbaar toch méér sociale wezens dan we dachten …
Op zoek naar wat broodnodige afleiding in deze tijden van isolement stuitte ik de afgelopen weken via mijn onafscheidelijke vriend, Het Scherm, op tal van inventieve en creatieve bedenksels. Zo begon het Internationaal Theater Amsterdam (ITA) in april met een bijzonder storytellingproject. Meer dan zestig avonden lang lazen acteurs online – vanachter een tafel met een kaarsje op een verder kaal podium en met een lege zaal als decor – een verhaal voor uit de Decamerone van Boccaccio.
In dit boek uit 1350 vertelt een groepje jongeren in een buitenhuis elkaar verhalen. Ondertussen waart in het naburige Florence de pest rond. Elke dag daagt het gezelschap zichzelf uit met een nieuw onderwerp, waar ieder een toepasselijk en vermakelijk verhaal over moet zien op te dissen. Een soort wedstrijd die iedereen in vuur en vlam zet! Luister eens naar de verhalen die worden voorgelezen door Nederlandse acteurs!
Verhalen voor vermaak, zingeving en verbinding
Het gaat terug tot in de oertijd: verhalen vertellen als middel om de tijd te doden, als vermaak, maar óók als vorm van zingeving, van verbinding. Ondertussen is het aantal vertelmiddelen dankzij de techniek explosief gegroeid: van film tot podcast tot interactieve game of museumervaring.
Onafhankelijk van het doel – vermaken, verbinden, overtuigen, informeren, shockeren – blijft de wens van iedere storyteller hetzelfde: kijkers of luisteraars aan het verhaal binden, ze meenemen in de gebeurtenissen die de verteller of held beleeft. En daarbij maakt het niet uit of het om ‘storytelling op afstand’ gaat of als hier-en-nu-gebeurtenis die plaatsvindt meteen voor je neus.
Factoren die boeien
Wanneer luister je geboeid naar iemand die vertelt? Twee factoren zijn van belang: het verhaal en de manier waarop dat verteld wordt. Zit het verhaal spannend in elkaar? Bouwt het op naar een climax? Zit er afwisseling in de gebeurtenissen? Valt er onverwachts een vreemde enveloppe op de deurmat? Of staat plots de vrouw van een vriend voor je neus met een mysterieus koffertje? Drukt er een heel ver familielid op je voordeurbel? Het zijn allemaal ingrediënten waarmee je de samenstelling van je verhaal kunt kruiden.
En dan punt twee: weet de verteller deze gebeurtenissen met verve en compassie op ons over te brengen? Geloof je hem of haar? Is hij of zij voldoende authentiek, zichzelf? Of komt de verteller juist gekunsteld en onecht over en krijg je het gevoel dat er een ‘rol’ wordt gespeeld? Dit is allemaal van belang bij de vraag in hoeverre jij als ‘publiek’ wordt meegenomen door verhaal en verteller. In hoeverre bereikt ‘de boodschap’ uiteindelijk jouw hoofd en hart?
Goed verhaal heeft meerwaarde
Ook bedrijfsleven en overheid hebben ontdekt dat de kracht van een goed verhaal voor een bedrijf of organisatie meerwaarde oplevert. Of het nu een corporate story is, de pitch van een product of dienst, een TED Talk, de presentatie van de jaarcijfers of een nieuwjaarsspeech: ook die verhalen kun je spannend maken. Je kunt je publiek mee op reis nemen, het meevoeren over vruchtbare graslanden, over hoge bergen of door diepe dalen, langs steile kliffen en door barre woestijnen om tenslotte aan te komen in die oase met drie schaduwrijke bomen en die ene bron met ijskoud water.
De kunst is niet alleen een goed bedrijfsverhaal te vertellen, maar dat bedrijfsverhaal ook goed te vertellen. Dan is er sprake van storytelling met impact. Of het nu gaat om een autoverzekering of een paar sportschoenen, om de aanbesteding van openbaar vervoer in een bepaalde regio of een consultancy-advies over een digitale strategie… Als een bedrijf een goed verhaal heeft gevonden dat de kernboodschap van de organisatie samenvat, én dit verhaal op prikkelende wijze naar buiten weet te brengen, is de kans groot dat het publiek aanhaakt en uiteindelijk in de oase geen bron met ijskoud water vindt, maar dolgelukkig is met die twee sportschoenen of de nieuwe digitale bedrijfsstrategie.
Door: Emile Schra
Schrijver, dramaturg, hogeschooldocent en trainer Emile Schra schreef Storytelling met impact, dat 4 juni verschijnt. In deze praktische ‘toolkit voor vertellers’ verzamelde hij 75 spelvormen in tien categorieën die je helpen verhalen een maximaal effect te geven op je toehoorders. Bovendien werk je met de opdrachten aan teamvorming en de groei van onderling vertrouwen.
