Hoe doorbreek je het eindeloze piekeren van een coachee? Soms is praten en analyseren niet genoeg. Coach Els Pet laat in dit artikel zien hoe ze energetische interventies combineert met het Enneagram als coachmodel. Door cliënten letterlijk in beweging te brengen en het lichaam te betrekken bij het coachproces, ontstaan er nieuwe inzichten en doorbraken. Aan de hand van een praktijkvoorbeeld met Willem, een 51-jarige manager met stressklachten, demonstreert ze stap voor stap hoe deze aanpak werkt en tot concrete resultaten leidt.
Van piekeren naar ervaring
Soms helpt praten, luisteren en nadenken niet meer. Ooit vroeg ik aan Hans Korteweg (ITIP en Zonder Einde): hoe kan ik stoppen met piekeren? Hij nodigde me uit om te komen spelen te midden van de aanwezigen. Dat vond ik raar; ik wilde cognitief begrijpen hoe dat piekeren op zou kunnen houden! Pas later snapte ik dat hij me vroeg uit mijn denken te stappen door iets anders te ervaren.
In mijn praktijk als coach en trainer laat ik regelmatig iemand in beweging komen. Het lichaam slaat veel informatie op waar we ons niet bewust van zijn. Het denken staat aan, de wijsheid van het lichaam wordt niet benut. Waar gaat de energie van stromen?
Lichaamsgerichte coaching met het Enneagram
In een coachtraject gebruik ik vaak de cirkel van het Enneagram als coachmodel. De cirkel is een universeel symbool van beweging; de vorm op zich nodigt al uit tot bewegen.
Ik laat je verbinding maken met het lichaam en benut bij elke stap een energetische interventie. Bijvoorbeeld een bodyscan bij Stap 0 als startoefening; springen over de drempel om van Stap 4 naar Stap 5 te komen; symbool beschrijven bij Stap 9 Bezieling. Je ervaart daadwerkelijk waar je ten diepste tegenaan loopt, wat je het liefste zou willen, wat je eigen blinde vlek is, over welke drempel je moet springen, welke weerstand en hulpbronnen jouw acties omgeven. Je kunt van tevoren niet bedenken wat je eigen wijze antwoord is.
Een voorbeeld van een coachtraject en energetische interventies:
Stap 0
Het Begin – Willem, 51 jaar, ervaart sinds anderhalf jaar stressklachten en is nu vier weken ziek thuis. De organisatie betaalt de coachsessies.
Ik begeleid een aardingsoefening waarbij Willem aandacht schenkt aan zijn ademhaling en zijn houding. Hij ervaart relatieve rust en is blij dat hij is begonnen aan zijn herstelproces.
Stap 1. Vraagstukken – ik inventariseer wat er speelt. (O.a. vrouw overleden; dochter in Australië; afdeling onderbezet.) Het onvermogen om daar iets aan te doen, frustreert hem. Ik schrijf elk probleem op een aparte post-it. Willem mag de post-its plakken op dat deel van zijn lichaam, waar hij het probleem ervaart. Hij weet de meeste problemen niet te lokaliseren, zodat veel plakkers op zijn schouders terechtkomen. Willem ziet op een foto dat er veel op z’n schouders ligt.
Stap 7. Vooruitblik naar Wensen. Ik laat Willem rechtop staan bij het raam met de ogen dicht. Ik vraag naar doelen en verlangens. Willem spreekt wensen uit en gaat steeds meer glimlachen. Ik geef feedback wat Willem uitstraalt.
Stap 2. Kernprobleem. Om te onderzoeken waar het bij Willem vooral stagneert, leg ik de post-its op de grond. Willem ervaart met ogen dicht op elk papier een andere zwaarte in zijn lichaam. Op één papier kruipt hij ineen en merkt hij grote druk op de maag; dit kernprobleem heeft zich nu laten kiezen. Willem gaat aan de gang met de werkdruk op de afdeling.
Stap 8. Vooruitblik naar Hoofddoel. Om af te komen van de werkdruk op de afdeling kiest Willem als hoofddoel dat hij van werkgever wil veranderen. Ik laat Willem langzaam van Stap 2 naar Stap 8 lopen en hij merkt dan iets anders: hij wil zelf leiding geven. Willem scherpt de formulering van zijn ideaal aan: hij wil binnen een jaar een leidinggevende functie binnen de organisatie.
Stap 9. Vooruitblik naar Bezieling. We checken of het Hoofddoel past binnen een groter geheel. Ik vraag welke afbeelding zijn hoofddoel bezielt. Hij gaat steeds steviger staan als hij vertelt over het symbool van een brug. Hij voelt zich een bruggenbouwer.
Stap 3. Onbewuste confrontatie. Ik laat Willem van de huidige situatie op Stap 2 Kernprobleem naar Stap 8 Hoofddoel kijken: “hier sta je nu en daar ga je heen”. Wat zou er tussen kunnen staan? Willem vertelt dat hij nooit een managementopleiding heeft gevolgd. Ik houd hem een spiegel voor en Willem schiet in de lach: hij ziet zichzelf ertussen staan. Hij beseft dat hij zelf een brug over moet om stappen te zetten.
Stap 4. Mogelijke wegen. De plotselinge confrontatie geeft Willem de energie om samen te brainstormen hoe hij van (2) het Kernprobleem naar (8) het Hoofddoel kan komen. Samen formuleren we haalbare en onhaalbare – zoals zijn chef ontslaan en zijn cv verfraaien – acties.
Tussen Stap 4 en Stap 5. Willem ziet nu mogelijkheden, maar ziet ook een drempel. Terwijl hij letterlijk op die drempel staat, duikt Willem elkaar. Ik laat hem een sprongetje over de drempel maken. En nog een keer. Willem merkt dat het helpt als hij zijn wensen uitspreekt, bewust is van zijn ademhaling en houding, zodat hij energiek rechtop staat. Willem stapt vooruit alsof de drempel er niet meer is.
Stap 5. Acties. Willem concentreert zich gedurende 1 minuut in stilte op één actie om bij het hoofddoel te komen. Erna nog vier keer op andere acties. De eerste actie van Willem is een afspraak maken met HRM over zijn opleidingswens.
Stap 6. Bewuste Confrontatie. Willem realiseert zich dat het tijd wordt dat hij echt in actie komt. Hij laat belemmerende en helpende gedachten aan het woord. Ik kruip in beide rollen en spreek de zinnen hardop uit. Willem ervaart de aantrekkingskracht van beide en gaat na op welke acties hij invloed heeft om het Hoofddoel te bereiken.
Stap 7. Wensen. Willem gaat weer aan het werk. Hij maakt een afspraak met HRM over tijdelijk korter werken en een opleiding. Via een online videoverbinding heeft hij contact met zijn dochter. Hij merkt het op wanneer hij zich kleiner maakt dan nodig is en is zich ervan bewust dat hij keuzemogelijkheden heeft. Dagelijks doet hij adem- en ontspanningsoefeningen.
Stap 8. Hoofddoel. Binnen een maand begint Willem aan een managementopleiding. Na een half jaar komt er een vacature vrij: die van zijn leidinggevende. Inclusief extra begeleiding krijgt Willem een proefperiode als leidinggevende.
Stap 9. Bezieling. Willem geeft zich het cijfer 9 op de zelfstandigheidsschaal van 1 tot 10 hoe hij verder kan na dit coachtraject. Hij ervaart bewuster de signalen van zijn lichaam, zodat hij op tijd ontspanning opzoekt. Hij weet dat hij nog aandacht zal besteden aan het verlies van zijn vrouw. Als reminder voor zijn energetisch perspectief heeft Willem een schilderij van een brug opgehangen, zijn symbool van bruggenbouwer. Hij is blij met de extra begeleiding op zijn werk. Willem sluit met een tevreden lach dit coachtraject af.
Door de sprong in de ervaring spelen zowel de begeleider als de deelnemer!
Door: Els Pet. Zij studeerde communicatiewetenschappen en volgde aanvullende opleidingen zoals energetisch werk. Sinds 2004 combineert ze energetisch begeleiden, communicatie, coaching en training als ZZP-er in het bedrijf CommCoach.nl.
