Macht en ranking hebben iets heel dierlijks, we spreken ook wel over apenrots en pikorde. Zonder ranking kunnen we niet leven. Onduidelijkheid in de pikorde geeft ruzie en gedoe. Ranking is daarmee niet iets om te bevechten, maar om wijs te gebruiken. Het is een belangrijk onderdeel in de dynamiek van verschillen.
Het werkt als een turboversneller op de processen die leiden tot inclusie en verbinding. Maar ook op de processen die leiden tot uitsluiting en fragmentatie.
Hoog in de ranking
Mensen die hoog in de rangorde zitten, bepalen vaak (onbewust) ‘wat normaal is’. Helaas worden zij door anderen minder vaak tegengesproken, waardoor zij makkelijk hun gevoel voor diversiteit verliezen. Dit levert wat ik noem ‘meerderheidsblindheid’ op, of misschien wel beter gezegd ‘dominantieblindheid’. Deze ‘blindheid’ wordt nog verder gevoed doordat anderen het gedrag van de (informele) toppers kopiëren, in de hoop hiermee statuspunten te scoren. Wanneer je deze fenomenen combineert met de drang tot ‘klonen’, begrijp je dat op apenrotsen regelmatig monoculturen ontstaan. Zonder expliciete aandacht voor diversiteit vanuit het ‘hart van de macht’ worden veel talenten en invalshoeken niet gezien, laat staan benut.
Laag in de ranking
Personen die in een niet-dominante positie zitten, moeten over het algemeen meer moeite doen om gezien en gehoord te worden. Is dat oneerlijk? Wellicht. Het gaat in ieder geval vaak gepaard met wat ik ‘minderheidsstress’ noem. Stress die je kunt voelen als dat wat jij belangrijk vindt niet wordt gehoord, wordt weggedrukt of wordt genegeerd. De kunst is om mensen hoger in ranking het
respect te geven dat zij verdienen en verwachten. En om tegelijkertijd ruimte te maken voor jouw standpunten, ideeën, meningen en ervaringen. Het helpt om de verbale en non-verbale taal van de meerderheid te kunnen spreken. Het helpt ook enorm als de dominante groep bereid is om te luisteren. Een spannend spel tussen ‘wees jezelf en pas je aan’.
Impact van ranking bewust inzetten
Wees je dus bewust van de invloed die jouw ranking heeft op jouw woorden en handelen. Zorg in het streven naar inclusie ervoor dat iedereen, los van hun formele of informele positie in de rangorde, zijn of haar mening kan laten horen over zaken die hen aangaan. Daarbij is het doel niet om de ranking omver te gooien, maar om samen tot de hoogst haalbare resultaten te komen.
- Jitske Kramer is spreker op het Jaar congres Cultuurverandering. Klik hier voor meer info >>>
Bron: Wow! Wat een verschil
Door: Jitske Kramer
