Ken je dat gevoel al leider? Je moet continu schakelen tussen de verschillende behoeften van je team, de organisatie en jezelf. Soms voelt het alsof je verschillende rollen of zelfs maskers moet dragen om succesvol te zijn. Maar wat als deze maskers meer zijn dan alleen strategische keuzes? Wat als ze diepgeworteld zijn in jouw persoonlijkheid en gevormd zijn in je kindertijd?
In het boek Het pad van de leider duiken we in de wereld van karakterstructuren en hoe deze ons leiderschap vormen. Deze “maskers” hebben een enorme invloed op hoe je je team leidt, beslissingen neemt en met uitdagingen omgaat. Het begrijpen van deze structuren helpt je om niet alleen als leider te groeien, maar ook om je eigen persoonlijke ontwikkeling naar een hoger niveau te tillen.
Wat zijn karakterstructuren?
Karakterstructuren zijn de automatische patronen die we in de loop van ons leven ontwikkelen als reactie op bepaalde omstandigheden of ervaringen. We dragen ze als een soort onzichtbaar masker, vaak zonder dat we het zelf doorhebben. Deze maskers helpen ons om te navigeren in uitdagende situaties, maar kunnen ons ook beperken als we niet bewust worden van hun invloed.
In leiderschap kunnen deze maskers ons gedrag sturen. Denk aan de leider die altijd in control moet zijn, of de leider die te veel verantwoordelijkheid op zich neemt uit angst voor falen. Dit zijn niet zomaar strategische keuzes, maar diepgewortelde patronen die je al van jongs af aan hebt aangeleerd.
De zes archetypen van leiderschap
In het boek worden zes archetypen beschreven die elk een bepaalde karakterstructuur en leiderschapsstijl vertegenwoordigen. Elk archetype heeft sterke punten, maar ook schaduwzijden waar je als leider voor moet oppassen.
- De Wijze – Deze leider gebruikt kennis en ervaring als belangrijkste troef. Als wijze wil je altijd eerst observeren en begrijpen voordat je een besluit neemt. Je grootste kracht is je wijsheid, maar als je te ver doorschiet, kun je terughoudend of passief overkomen.
- De Dienaar – Jij bent er altijd voor anderen. Je grootste motivatie is het dienen van je team en de organisatie. Dit maakt je geliefd en betrouwbaar. Maar pas op dat je jezelf niet vergeet. De schaduwzijde is dat je jezelf kunt opofferen voor het welzijn van anderen, met uitputting tot gevolg.
- De Spiegel – Reflecteren is je superkracht. Je kunt de dynamiek binnen het team en de organisatie goed aanvoelen en spiegelen wat er speelt. Hoewel dit leidt tot diepe verbindingen, kan het ook betekenen dat je te afhankelijk wordt van de feedback van anderen en je eigen koers verliest.
- De Keizer – Jij bent de geboren leider, altijd gefocust op resultaat en controle. Je team kijkt naar jou voor richting en zekerheid. Maar let op: overmatig gebruik van macht en controle kan resulteren in verstarring en een gebrek aan flexibiliteit binnen je team.
- De Martelaar – Je zet alles op alles om je team en organisatie te beschermen, zelfs als dat betekent dat je jezelf opoffert. Loyaliteit is je kracht, maar het gevaar is dat je grenzen vervagen en je een slachtofferrol kunt aannemen.
- De Perfectionist – Jij streeft altijd naar het beste en zorgt ervoor dat alles perfect verloopt. Dit leidt tot hoge kwaliteit en uitstekende prestaties, maar de schaduwzijde is dat je niet kunt loslaten en jezelf en je team over de grens kunt duwen.
Hoe beïnvloeden deze maskers jouw leiderschap?
Leiderschap is meer dan het uitvoeren van een taak of het volgen van een proces. Het is een complexe dans tussen wie je bent, wie je denkt dat je moet zijn, en hoe je wordt waargenomen. De maskers die je draagt, of je ze nu bewust herkent of niet, bepalen in grote mate hoe je met je team communiceert, beslissingen neemt en uitdagingen aangaat.
Neem bijvoorbeeld De Keizer. Als je vaak dit masker draagt, ben je waarschijnlijk een leider die altijd de leiding neemt en duidelijk richting geeft. Dit kan krachtig zijn in crisissituaties of wanneer er sterke sturing nodig is. Maar als je te veel leunt op deze karakterstructuur, kan het team het gevoel krijgen dat ze geen ruimte hebben om zelf beslissingen te nemen, wat innovatie en groei kan remmen.
Aan de andere kant kan De Dienaar een geweldig voorbeeld zijn van een leider die zijn team altijd ondersteunt. Maar als je voortdurend in de rol van de Dienaar blijft, loop je het risico jezelf te vergeten en op te branden. Dit kan ook verwarring scheppen in de organisatie over wie daadwerkelijk verantwoordelijk is voor bepaalde beslissingen.
Hoe breek je door deze patronen?
Bewustwording is de eerste stap. Vraag jezelf af: welk archetype of masker gebruik ik het vaakst in mijn leiderschap? Welke van deze patronen helpen mij, en welke houden me tegen? Door hier regelmatig over te reflecteren en open te staan voor feedback van je team, kun je groeien naar een meer gebalanceerde leiderschapsstijl.
Het is ook belangrijk om te beseffen dat deze karakterstructuren niet ‘goed’ of ‘slecht’ zijn. Het gaat erom hoe je ze gebruikt en of je in staat bent om flexibel tussen verschillende stijlen te schakelen, afhankelijk van de situatie.
Ontwikkel je als leider
Leiderschap is een reis die begint bij zelfkennis. Door inzicht te krijgen in je eigen karakterstructuren en te begrijpen hoe ze jouw leiderschap beïnvloeden, kun je een authentieke en krachtige leider worden. Een leider die niet alleen zichzelf, maar ook zijn team en organisatie naar een hoger niveau tilt.
Benieuwd welk archetype jouw leiderschap beïnvloedt? Ontdek meer over deze karakterstructuren in Het pad van de leider en start je reis naar authentiek leiderschap!
Door: Jeroen Offermans
