Maakt normoverschrijdend gedrag je een leider? Dat leiders meer ‘normoverschrijdend’ gedrag vertonen, was al bekend, maar onderzoekers van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Universiteit van Amsterdam onderzochten of het ook andersom werkt. Hierover berichten zij in een artikel in het tijdschrift Social Psychological and Personality Science.
In een serie experimenten tonen de onderzoekers aan dat verschillende soorten normoverschrijdend gedrag een idee van macht geven. Proefpersonen die bijvoorbeeld te maken krijgen met iemand die zomaar koffie van een ander pakt, iemand die te laat komt en met z’n voeten op tafel gaat zitten, iemand die sigarettenas niet in de asbak maar op de grond gooit, vinden deze persoon machtiger dan proefpersonen die te maken krijgen met iemand die zich wel volgens de norm correct gedraagt.
Berlusconi
Volgens onderzoeker Astrid Homan van de faculteit Psychologie en Pedagogiek van de Vrije Universiteit is er sprake van een zichzelf versterkend effect: als je macht hebt, vertoon je meer normoverschrijdend gedrag – en als je dat doet, denken mensen dat je meer macht hebt. Homan: “Berlusconi is daarvan een prachtig voorbeeld: hij overschrijdt continu de norm, maar blijft ook continu aan de macht.”
Dit onderzoek brengt dus niet alleen maar positief nieuws, zo zegt Homan: “Liever dan mensen te adviseren dat ze zich als een hork gedragen om zo aan de macht te komen, adviseer ik mensen om erop bedacht te zijn dat ze dus iemand macht toekennen op basis van diens gedrag.”
Het artikel Breaking the Rules to Rise to Power: How Norm Violators Gain Power in the Eyes of Others (Van Kleef, Homan, Finkenauer, Gündemir, en Stamkou) is terug te vinden op de website van Social Psychological and Personality Science.
