Keek op de week – Systeemgericht leiderschap
“Moed als leider laat je niet zien door als eerste in een ijsbad te stappen”
Moed & leiderschap
Vorige week maakte Trump zijn 28 punten plan voor Oekraïne bekend. En stelt daarmee Zelensky voor een bijna onmogelijke keuze. In diens woorden: “Onze belangrijkste strategische partner kwijtraken of onze waardigheid verliezen.” Een zware test dus voor het leiderschap van Zelensky. Welke beslissing hij ook neemt, er zal moed nodig zijn om die te nemen.
Interessant dus om eens te kijken naar het begrip moed in relatie tot leiderschap.
En die relatie wordt volop gelegd. Linked-In staat vol posts over uit je comfortzone stappen, de moed hebben om je vaste baan op te zeggen, een eigen bedrijf te beginnen, een tatoeage te laten zetten of een marathon te lopen. Of -zoals afgelopen week bij de presentatie van het boek systeemgericht leiderschap- gevraagd worden iets te proeven dat lef vraagt (insecten in dit geval…).
Dit is het soort moed dat je ‘persoonlijk leiderschap’ zou kunnen noemen. Dat bij jezelf ontwikkelen in een uitdagende wereld is voor iedereen goed. En daarbij jezelf leren kennen. Wat doe je als je voor iets spannends staat: bevries je, ontwijk je, kom je in opstand of zie je alles als een uitdaging die je graag aangaat?
Toch is dit een ander soort moed dan waar we het in systeemgericht leiderschap over hebben. Dan gaat het over ‘de moed om te kiezen voor handelen dat het meeste bijdraagt aan het grotere systeem’. Moed heeft dan minder te maken met dapperheid. En meer met de drive om betekenis te willen hebben voor een groter geheel. Dat vraagt om daadkracht tonen op het juiste moment, ondanks angst.
Niet als eerste in het ijsbad bij een workshop, maar in de gracht springen om een drenkeling te redden als niemand kijkt. Geen berg beklimmen om de top te halen, maar een gevaarlijk pad opgaan om een verdwaalde wandelaar te zoeken. Je uitspreken voor democratische waarden in plaats van dappere teksten gebruiken die angst verder vergroten.
Inspirerende voorbeelden kunnen helpen. Zoals beschreven in het boek ‘Moed’[1].
Terug naar het voorbeeld van Zelensky. Het zou zeker moed vergen om te kiezen voor vrede ondanks grote offers en een bevolking die zich mogelijk tegen hem keert. Maar in zijn beschrijving van het dilemma geeft hij al aan dat er wat hem betreft een hogere waarde is dan vrede ten koste van alles: de soevereiniteit van Oekraïne.
Dat vraagt om de moed te hebben om nee te zeggen tegen Trump. En daarbij een aantal reële angsten onder ogen zien. De angst om alleen te komen staan op het wereldtoneel. De angst dat zijn land intern verdeeld of in chaos raakt door zijn keuze. En de existentiële angst dat hij een grote strategische misrekening maakt, dat Oekraïne militair onderuitgaat en volledig bezet of zelfs vernietigd wordt. De angst dat hem later gevraagd zal worden: “Waarom weigerde u toen u de kans had?”
De vraag is dan ook niet waar Zelensky het meest bang voor is, maar welke angst hij denkt te moeten kunnen verdragen vanuit zijn verantwoordelijkheid voor zijn land. Als die keuze voor hem duidelijk is wordt de kunst ‘nee’ zo min mogelijk als ‘nee’ te laten klinken. Blijven benadrukken dat die nee allesbehalve een nee tegen vrede is. En tegelijkertijd zorgen dat de bevolking achter hem blijft staan ondanks een corruptieschandaal in zijn directe omgeving.
Daar zal hij flink wat moed voor nodig hebben. De moed om te blijven handelen. Niet omdat hij zijn angsten overwonnen heeft, maar omdat hij weigert zijn beslissingen erdoor te laten bepalen. Dat is leiderschap.
| Systeemgericht leiderschap helpt leiders om de systeemgerichte blik en interventies toe te passen in leiderschapsrollen. In haar ‘Keek op de Week’ bespreekt Aty actuele onderwerpen die passen bij deze benadering van leiderschap. Je leest hier meer over systeemgericht leiderschap? Bron: Systeemgericht leiderschap Door: Aty Boers |
[1] ‘Moed’ verscheen ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van Nationaal Monument Kamp Vught en is te koop via https://www.nmkampvught.nl/webwinkel/moed/.
