Heb je veel mensen gehoord die het met je eens zijn en die jouw denkbeelden bevestigen? Heb je voldoende informatie gevonden die jouw droom ondersteunt? Houd rekening met de confirmation bias ofwel de bevestigingsbias. De psycholoog Daniel Kahneman ontdekte met de confirmation bias dat mensen niet altijd rationele beslissingen nemen.
Een bias
Een bias is een vooroordeel of een vooringenomenheid. De confirmation bias is een denkfout en gebaseerd op de natuurlijke neiging om informatie te zoeken en selecteren die onze bestaande overtuigingen en gedachten ondersteunt. We hebben namelijk, vaak onbedoeld, een afkeer voor informatie die onze ideeën tegenspreekt.
Het verwerken van informatie kost onze hersenen energie en dus zijn de hersenen geneigd om die informatie te kiezen die het meest past bij onze al bestaande overtuigingen. Zo worden onze eigen ideeën en hypothesen bevestigd.
Diepgewortelde overtuigingen
De confirmation bias is met name van toepassing op informatie die te maken heeft met onze waarden en normen en diepgewortelde overtuigingen.
- Zo zijn we geneigd om selectief informatie te zoeken. Het bewijs dat zou kunnen aantonen dat onze overtuigingen niet kloppen wordt door onze hersenen systematisch niet opgeslagen. Jij vindt bijvoorbeeld dat hardlopen goed voor je is. Informatie die dit ondersteunt lees je en artikelen die het tegendeel bewijzen vermijd je. Bijvoorbeeld de mogelijke belasting van gewrichten. Zo wordt je mening steeds meer bevestigd en sta je minder open voor een ander geluid. Sterker nog, informatie die niet met onze denkbeelden overeenkomt waarderen we als minder geloofwaardig.
- Het kan ook zijn dat we de informatie selectief interpreteren. Dit zie je als twee mensen dezelfde informatie krijgen en deze toch verschillend interpreteren. Ieder pikt die dingen uit de informatie die bij de eigen al bestaande denkbeelden passen.
- En de laatste vorm is dat we selectief herinneren. Onze hersenen zijn geneigd om eerder informatie te onthouden die overeenkomt met onze overtuigingen. Andere dingen vergeten we. Je kan de informatie dus wel ergens gelezen of gehoord hebben, maar je slaat het niet of minder op.
Complottheorieën
In het ergste geval kan de confirmation bias leiden tot complottheorieën. Je zit vast in je eigen denkbeelden en de informatie op internet geeft je, door algoritmen, steeds verdere bevestiging. Je omringt je met mensen die hetzelfde denken en je onthoudt alleen de informatie die bij jouw denkbeelden past en je vergeet de andere informatie. Zo word je steeds verder bevestigd en kom je steeds radicaler in je eigen denkbeeld vast te zitten totdat je niets anders meer ziet.
Confirmation bias verminderen
Confirmation bias kan je wel verminderen, maar het is hardnekkig en lastig. Pas het volgende toe:
- Wees je er allereerst bewust van en erken dat je vooroordelen hebt. Dat je door een bepaalde bril de wereld ziet.
- Let erop dat als je onderzoek doet dat je op zoek gaat naar alle informatie en niet alleen naar die informatie die jouw mening bevestigt.
- Gebruik betrouwbare bronnen en wees alert op nepnieuws.
- Als je de informatie hebt gevonden, lees dan het hele document. Niet alleen de titel, de kop of de eerste alinea, maar het hele artikel. Zo voorkom je dat je te snel conclusies trekt of de informatie verkeerd interpreteert.
Beluister de podcast: Voorelkaarkrijgkunde
Bron: Voorelkaarkrijgkunde
Door: Marjolijn Feringa
