Stereotypes zijn een handige truc van onze hersenen om mensen snel in te kunnen schatten. Maar dat is tegelijkertijd het gevaar: als het stereotype niet klopt met de werkelijkheid, wordt de verkeerde inschatting meestal een ‘selffulfilling prophecy.’
Hans van Dijk promoveerde onlangs aan de Universiteit van Tilburg op zijn onderzoek naar verschillen in teamprestaties tussen divers samengestelde en homogene teams. Hij vergeleek 146 onderzoeken op dit terrein en concludeerde dat wanneer onze stereotiepe verwachting over iemand overeenkomt met diens daadwerkelijke competenties, dit een positieve invloed heeft op het teamfunctioneren.
Sekse
Wanneer sekse matcht met het type taak, dan krijgen we een hoge ‘status’. Dat betekent dat we meer aanzien genieten, ons zelfverzekerder voelen en daardoor ook beter presteren. Komen sekse en taak niet overeen dan genieten we minder respect, voelen we ons onzekerder en presteren we ook slechter.
Stereotypen
Als we verwachten dat iemand competent is, zullen we sneller op het oordeel van die persoon afgaan. Maar wanneer dat niet zo is, zullen we het eerder met die persoon oneens zijn. We zijn dus sneller geneigd om informatie waar te nemen die onze verwachtingen bevestigt dan informatie die onze verwachtingen tegenspreekt. We laten ons dus vooral door stereotypen leiden wanneer we mensen nog niet zo goed kennen. Prestaties van teams waarvan men verwacht dat die minder goed zullen presteren, worden dan ook slechter beoordeeld door mensen die geen onderdeel zijn van het team.
Functiebenamingen
Werknemers moeten dus veel met elkaar omgaan om beter in een team te kunnen samenwerken. Ook helpt het om hen bewust te maken van de invloed van stereotypen. Een wat drastischer idee is om functiebenamingen af te schaffen en te vervangen door een set van competenties. De meeste functiebenamingen zijn mannelijk waardoor vrouwen al direct een lagere status hebben in dat beroep. Om te achterhalen welke competenties iemand heeft en of hij/zij op de goede plek in de organisatie zit, is het aan te raden de informele hiërarchie in kaart te brengen.
Bronnen: Universiteit van Tilburg, 5 februari 2013; Lotte Speelman op http://www.penoactueel.nl/, 15 februari 2013.
Boekentips
