Paul van Aken, directeur Patiëntenzorg van het Universitair Ziekenhuis Antwerpen (UZA), is een van de sprekers op het KIZ-congres op 6 november in Burgers’ Zoo in Arnhem. Hij zal daar een inspirerend verhaal vertellen over de rol van verpleegkundigen en hun leidinggevenden bij het streven naar excellente patiëntenzorg. Het EFQM-model, de Magnet Hospital filosofie en de lean strategie van Productive Ward gebruikt het ziekenhuis als verbetermodellen.
Van Aken (zie foto) maakt als directeur Patiëntenzorg deel uit van de directie van het UZA. Hij geeft leiding aan 1300 medewerkers. ‘Samen met de medisch directeur en de hoofdverpleegkundigen bepalen we het kwaliteitsbeleid. We streven naar excellente patiëntenzorg. Waarbij excellent betekent: beter dan goed.’
EFQM-model en Magnet Hospitals
Om excellent te worden, koos Van Aken in 2006 voor het invoeren van het EFQM-model. In 2007 werd dat aangevuld met het concept van Magnet Hospitals dat uit Amerika komt. Van Aken: ‘Wij zochten naar een model om de verpleegkundige zorg aan te sturen. Dat werd het model van het Magnet Hospital. De filosofie achter dit model is dat de kwaliteit van de verpleegkundige zorg bepalend is voor de kwaliteit van de patiëntenzorg. In de VS hebben verpleegkundigen in de Magnet Hospitals veel invloed. En wat blijkt? Deze ziekenhuizen komen zonder uitzondering voor in de top 20 van de allerbeste ziekenhuizen!’
Shared governance
Het model van Magnet Hospitals legt onder meer de focus op professionele ontwikkeling en groeikansen van verpleegkundigen en aandacht voor kennisontwikkeling, onderzoek en innovatie. Andere elementen zijn een platte organisatiestructuur en een open cultuur. Van Aken gebruikt het begrip ‘shared governance’: het mee invloed uitoefenen door de verpleegkundigen op wat de leidinggevende doet en hoe hij het doet. Van Aken: ‘Wij hebben de zorg georganiseerd rondom verpleegkundige teams met als leider meestal een hoofdverpleegkundige. De leider moet aanspreekbaar zijn en zij moet duidelijke structuren creëren waarbinnen de verpleegkundigen zelf beslissingen kunnen nemen over de patiëntenzorg.’
Productive Ward
Naast het EFQM-model en de strategie van Magnet Hospital werkt het UZA ook met Productive Ward. Van Aken: ‘In het directieteam werd ik vaak geconfronteerd met de vraag: is de verpleegkundige zorg wel efficiënt georganiseerd? Om een concreet antwoord op die vraag te hebben, wilden we lean gaan invoeren. Dat werd het Engelse Productive Ward dat een soort lean is voor de zorg.’
Op de goede weg
Met deze drie kwaliteitsmodellen is Van Aken, samen met de (hoofd)verpleegkundigen, bezig om de patiëntenzorg verder te verbeteren. En met succes. Zo zegt begin 2014 negentig procent van de patiënten dat zij het ziekenhuis zullen aanbevelen bij familie en vrienden tegen zestig procent in 2007. Het UZA, het kleinste en jongste academische ziekenhuis van België, is onder bezielende leiding van Paul van Aken op de goede weg.
