Beste Jaap, Die verkiezingsuitslag van deze week, daar vind ik wat van. Maar daar wil ik het niet over hebben. Waar mensen hun stem op baseren, daar wil ik het wel over hebben. Ik heb mensen horen zeggen dat ze op Baudet stemmen omdat hij tenminste iets voor elkaar krijgt. Ze hebben het dan echt over de man die wij Nederlanders een prima salaris betalen om een functie in de Tweede Kamer te vervullen, waar hij nooit is. Ik zie dat Groningen op Baudet stemt, terwijl hij de gaswinning gewoon wil laten doorgaan. Uit analyses blijkt dat er ook vrouwen op hem stemmen, terwijl hij ons zo typeert en kwalificeert dat je bijna zou denken dat hij ons te dom vindt om te stemmen.
Hoe kan dit? Er zijn vast heel veel verklaringen voor: de proteststem, je eindelijk gehoord voelen in je frustratie, je niet echt verdiept hebben, de hoop dat het anders kan. Wil ik het ook niet over hebben. Maar wel over de rol van de media. Want welke overwegingen mensen ook hebben, ze zullen die toch gebaseerd hebben op wat ze van Baudet (en de andere politici) gezien en gehoord hebben. Maar wat hebben ze eigenlijk gezien? Ze zien wat media ons voorschotelden. En dat kun je toch niet een echt beeld van Nederland en de Nederlandse politiek noemen. In ons vak hebben we het steeds over de systeemwereld en de leefwereld. De leefwereld is de wereld waarin we leven, de systeemwereld bevat de mechaniekjes waarmee we de leefwereld regelen. We zien vaak dat de systeemwereld niet goed is aangesloten op die laatste waardoor organisaties wegbewegen van de bedoeling, niet meer doen waar ze voor zijn, maar doen wat in de systeemwereld gemeten moet worden. Ik denk dat die kloof tussen systeem- en leefwereld onschuldig is vergeleken met een andere kloof: die tussen de (social-)mediawereld en de leefwereld. De kloof tussen het echte leven en wat we zien in de media is groot. De social-mediawereld zorgt niet voor samenhang, maar voor splijting. Bateson zei ooit ‘information is the difference thats makes a difference’. De media weten dat heel erg goed. Nieuws is geen nieuws als het nuance laat zien, of de complexiteit, veelheid en rommeligheid van het echte leven. Om het verschil zichtbaar te maken, kiezen media vaak voor rellerige items, extreme standpunten, uitvergrotingen of spektakel. Dat zorgt voor kliks en kijkcijfers. Maar daarmee ook voor een heel specifieke kijk op de leefwereld. Eentje die vertekent, eentje die de nuance waarin we met elkaar leven weghaalt. Ik wil zo graag dat de kloof tussen social-media en leefwereld kleiner wordt. De uitslagen, niet alleen van de verkiezingen, maar ook in onze opinies, onze meningen over elkaar, worden er veel groter door dan ze in het echte leven zijn. Ik wil nuance terug, ik wil graag dat ook zichtbaar wordt hoe goed we met elkaar samenleven, hoe goed het ons gaat, hoe knap we vraagstukken oplossen, hoe op kleine schaal ingewikkelde dingen opgeloste worden en we oplossingen aan het vinden zijn voor lastige vraagstukken, hoe de politiek verschillen overbrugt door keuzes te maken. Ik wil liever wel geïnformeerd zijn dan sensationeel geïnformeerd. En die uitslagen waar ik het niet over wilde hebben? Ik heb er alle vertrouwen in dat onze democratische systeemwereld prima in staat is om de extreme uitslag een beetje in evenwicht te houden. Daar is ie op gebouwd en daar ben ik dan weer heel blij mee. Groet, Leike Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde. Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Meer vind je op hun boekenwebsite >>>
