Hou op met checken wat succesvolle mensen doen

Leuk, dat wel, die checklists. Maar ze zijn nutteloos – zo niet schadelijk – voor beslissers, managers en ondernemers.

Bij lijstjes met kenmerken van succesvolle mensen gaat het bijna altijd om anekdotische, persoonlijke constateringen, niet om systematische wetenschappelijke analyses. Je weet niet of er sprake is van een causale relatie met succes. En zo ja: wat de kip is en wat het ei. Misschien zijn vaak genoemde gedragskenmerken (niet geven om wat anderen van je denken, vergaderingen mijden, bijna overal nee tegen zeggen) een luxe die alleen zeer succesvolle mensen zich kunnen veroorloven, en pas nadat ze ook in andermans ogen succesvol werden. Ze kunnen dus weleens het gevolg van succes zijn in plaats van andersom.

Wie bidt, verzuipt ook

Toen de Griekse dichter Diagoras werd verteld dat bidden zeelieden zou beschermen tegen de verdrinkingsdood, vroeg hij: ‘Hoeveel zeelieden hebben gebeden en zijn toch verdronken?’ De drenkelingen konden het niet navertellen. Daardoor ontstaat er een ‘overleversbias’: dat je geen bewijs van het tegendeel kunt zien, leidt ten onrechte tot het gevoel dat bepaalde handelingen effectief zijn. Onderzoek uit de hoek van de gedragswetenschap laat het keer op keer zien: we zijn zeer bedreven in het leren van dingen die we gemakkelijk kunnen zien en ervaren – en net zo slecht in het (h)erkennen van wat we niet zien (zoals enorme aantallen onduidelijke mislukkingen). Dat leidt tot het vertekende beeld dat succes maakbaarder is dan het is.

Ruilen?

Succes hangt sterk af van de persoon en van de specifieke context waarin die persoon actief is. In succesadviezen wordt net gedaan of succes iets algemeens is, onafhankelijk van tijd en ruimte, waarover gemakkelijk te generaliseren valt. Wil een advies relevant zijn, dan moeten op zijn minst de uitgangspunten, doelstellingen en voorwaarden van degenen die worden geanalyseerd en degenen die het advies krijgen in grote lijnen matchen. Maar onze carrières, sociale levens, families, prioriteiten en visies verschillen vaak sterk van wat geldt voor iemand die als toonbeeld van succes wordt gepropageerd door een expert. Als je ziet wat zo iemand allemaal heeft moeten opgeven om te komen waar hij is, zou je misschien niet eens willen ruilen.

Bye-bye best practice

De haken en ogen gelden niet alleen voor het imiteren van succesvolle individuen maar ook succesvolle bedrijven. Dat komt doordat de wereld zich ontwikkelt en de technologie zo snel vooruitgaat. Veel van de succesbedrijven uit gigabestsellers als Jim Collins’ Good to Great en Tom Peters’ In Search of Excellence kwamen later in zwaar vaarwater terecht. How to-advies is sneller achterhaald dan je denkt. Bron: Harvard Business Review Door: Yvonne Halink