Nieuwjaar. Een mooi moment om terug te kijken op het jaar 2012. Een jaar waarin verschillende schandalen, fraudes en de crisis een nadrukkelijke stempel hebben gezet op de actualiteit. En dat in een tijd waarin ook duurzaamheid in al haar facetten aan terrein heeft gewonnen.
Duurzaamheid gaat over meer dan milieu
Duurzaamheid gaat (gelukkig) al lang niet meer alleen over de vervuiling van ons milieu, maar ook over kinderarbeid, ketenverantwoordelijkheid, schaarser wordende grondstoffen, diversiteit & arbeidsparticipatie, innovatie en integriteit. Bij al die schandalen, fraudes en de crisis vraag ik me af: ‘Hoe kan dit nu gebeuren?’ Naïef? Ja, misschien wel! Maar wees eerlijk, milieuschandalen of de economische crises zijn, hoe we het wenden of keren, het gevolg van menselijk handelen. Neem nu de rol van een aantal bankiers. De producten/diensten die men levert, waren vooral gericht op hun eigen gewin (financieel, macht…. u mag het zeggen). Ze hadden in ieder geval niets te maken met waarde toevoegen aan de maatschappij. Klanten werden er niet beter van!
Positief verrast werd ik door interviews met Piet Moerland (Rabobank) en Tex Gunning (AkzoNobel) op nu.nl. Zij leggen de nadruk op het belang van de ethiek in de bedrijfsvoering. Zo heeft de Rabobank een ethische commissie die een aantal keren per jaar bij elkaar komt om praktijksituaties te bespreken, lokaal dan wel internationaal: ‘wat doe je met klanten waarvan je weet dat ze bezig zijn met praktijken die niet deugen?’. Ook gaan ze met klanten in gesprek over de ethische kant van de bedrijfsvoering; bijvoorbeeld de impact op het ecologische systeem. Tex Gunning benadrukt in zijn interview dat het belangrijk is dat mensen uit het bedrijfsleven zich verbonden en verantwoordelijk voelen voor de samenleving. Juist dat creëert het bewust zijn voor MVO. Kortom, mooie voorbeelden waarin ethische vraagstukken een plek krijgen in de bedrijfsvoering.
Inzicht in wat juist handelen is
Mooie woorden, maar laten we naar onszelf kijken. Hoe vaak stellen wij ons de vraag: wat voeg ik met mijn talenten toe aan de samenleving? En als we dat doen, bespreek je dat dan ook met je collega’s of je leidinggevende? Meer en meer organisaties raken er van overtuigd dat talentontwikkeling het succes van de toekomst is. Maar hoe zit het met de ontwikkeling van onze morele/ethische vaardigheden? Talenten kunnen we goed of slecht inzetten. Denk aan de bankmedewerker die zijn kennis van financiële producten inzet; uitstekende kennis – ‘foute’ producten. In een artikel over MVO (M&O, maart/april 2011) benadrukken J. Achterbergh en D. Vriens het belang van de ontwikkeling van morele vaardigheden. Meesterschap was volgens Socrates ook kennis en inzicht in wat juist handelen is, het vermogen te onderscheiden wat tot welzijn en geluk leidt. Ofwel de morele vaardigheid. Deze morele vaardigheid komen we echter nog vrij weinig tegen bij competentie- en talentmanagement. Ik ben er van overtuigd dat willen we echt evolueren naar een duurzame samenleving en duurzame arbeidsorganisaties, dan moeten we de morele vaardigheid oppakken en ontwikkelen. Het is deze morele vaardigheid die de verbinding legt met de omgeving waarin we als organisatie acteren.
Lees ook:
Morele verantwoordelijkheid, wat is het?
Maar het is lastig om onze morele vaardigheden te ontwikkelen in organisaties als we slechts een fractie bijdragen aan het geheel (het uiteindelijke product of de dienst), o.a. door de vergaande arbeidsdeling. Vaak overzien we niet het geheel. En als we dit wel overzien hebben we niet steeds de mogelijkheid om invloed uit te oefenen omdat verantwoordelijkheden over verschillende functies en/of afdelingen zijn georganiseerd. Hoe kunnen we ons daar dan verantwoordelijk voor voelen? Wie heeft er nog een directe binding met klanten of klantgroepen waarvoor we werken? Met andere woorden willen we werk maken van de ontwikkeling van morele vaardigheden en dus evolueren naar een duurzame arbeidsorganisatie (zowel in- als extern) zullen we organisaties anders moeten organiseren. We zullen medewerkers in positie moeten zetten om in teams met verschillende disciplines te laten samenwerken met een focus op een (bepaald type) klantvraag. Hierbij hebben ze een directe binding met elkaar en met de klant en dienen ze voldoende regelmogelijkheden te hebben om (bij) te sturen, zowel in- als extern. Alleen onder die voorwaarden kunnen medewerkers echt een beroep doen op de ontwikkeling van morele vaardigheden. Kortom, een pleidooi voor zelfsturende teams!
Bron: Tom Eekelder, column op ExpeditieDuurzaam via ManagementSite.
Zie ook: ‘Professionele ethiek: Gereedschap voor moreel handelen’.
