Beste Leike,
Gerdi Verbeet, de voormalige Kamervoorzitter en PvdA-prominent, zei in Pauw en De Wit dat haar partij niet aan een kabinet zou moeten deelnemen omdat de fusie nog niet is afgerond met een beginselprogramma en een partijstrategie.
Een interessant organisatie- en veranderkundig vraagstuk in een buitengewoon spannende maatschappelijke context.
Haar redenering lijkt logisch. Goed je koers uitzetten, je degelijk voorbereiden en landkaarten meenemen is het eerste dat je doet als je op weg gaat. Voor een reis met duidelijke bestemming hartstikke handig. Maar precies die manier van denken is ook een valkuil als het gaat om samen beweging maken. Het is de valkuil van eerst denken en dan pas doen.
Betekenisvolle inzichten die richting geven
Mensen, ook politici, kunnen heel goed samen aan het werk zonder een beginselprogramma en een koers. Sterker nog, de meeste mensen en groepen handelen de hele dag door zonder dit soort abstracties vooraf. Ze bellen iemand op, praten tegen een journalist, zetten iets op de socials, hokken samen in subgroepjes, zetten strategietjes uit, delen informatie of houden die nog even in de achterzak en doen op die manier inzichten en ervaringen op over hoe je met elkaar kunt werken. Strategie komt -net als de samenleving zelf- tot leven door het gebruik. Neem politici. Door het bijvoorbeeld gezamenlijk interpreteren van een verkiezingsuitslag, de reactie van andere partijen, de ‘stemming in het land’, de onderlinge spanningen, de eigen verlangens en angsten en nog veel meer, ontstaan betekenisvolle inzichten die richting kunnen geven voor vervolg. Zo ontstaat een strategieproces dat handelend en in samenspraak tot stand komt; gestalte krijgt in relatie tot een terugpratende buitenwereld. Reflecterend op je concrete handelen kun je vervolgens heel goed werken aan je langetermijnvisie en beginselen.
Wat als je doet wat Verbeet voorstelt? Dan gaat een partij in wording in de relatieve rust (die je hebt in de oppositie) een traag vormingsproces in. Alsof we met elkaar niet midden in een maatschappelijke hectiek zitten die om sturing vraag. Als volksvertegenwoordigers en leden van de partij ontwikkel je in isolement een samenhangende ideologie, nieuwe dogma’s met intern draagvlak en (abstracte) beginselen die mooi klinken en potentiële kiezers kunnen verleiden, maar niet geankerd zijn in de veelkleurigheid van de echte politieke dynamiek.
Bestuurlijke vakmanschap
Ruimhartig openstaan voor gesprekken over een kabinet met GL-PvdA biedt de mogelijkheid om in evenwicht, met bestuurlijke vakmanschap en een breed maatschappelijk draagvlak te werken aan de moedige keuzes waar de samenleving behoefte aan heeft.
Hoe fijn zou het zijn het als na jaren interne Haagse landjepik en angsthazerij volwassenen het land weer zouden regeren? Als je vertrouwen van de kiezers wilt terugwinnen, moet je jezelf durven vertrouwen in de keuzes die nodig zijn. Vooruitschuiven kan niet meer.
Groet, Jaap
Veranderkundigen Leike van Oss en Jaap van ’t Hek schreven samen veel boeken over verandermanagement en veranderkunde, zoals Onmacht,en Onderweg . Daarnaast schrijven ze elkaar brieven. Hun nieuwste boek heet Wederopbouw.
