Het Dunning-Kruger effect omschrijft twee typen gedrag. Enerzijds zijn we geneigd onze eigen competenties te overschatten, wanneer we van een bepaald onderwerp weinig weten of niet heel vaardig zijn op een bepaald gebied. Anderzijds zijn we ook maar al te geneigd om juist bij veel kennis of een hoge vaardigheid onze eigen competenties te onderschatten.
De achterliggende reden voor deze wellicht tegenstrijdige gedragingen heeft te maken met het gezegde: ‘Je weet niet wat je niet weet.’ Als je niets van een onderwerp weet, dan weet je dat je niets weet. Als je vervolgens begint met het ontwikkelen van een vaardigheid of je verdiept je in een nieuw onderwerp, dan kun je als ‘relatieve leek’ snel het gevoel of de illusie krijgen dat je heel veel weet. Naarmate je steeds meer leert, ontstaat een realistischere kijk op je competenties met meer begrip voor je sterke en zwakke punten.
Dunning-Kruger effect bij maatschappelijke debatten
Het Dunning-Kruger effect doet zich vaak voor bij maatschappelijke debatten. Mensen hebben dan een aantal artikelen gelezen over een onderwerp, waardoor zij zich expert voelen op dat gebied. Dit leidt er in veel gevallen toe dat mensen stellig een ongenuanceerd standpunt gaan verdedigen. Je ziet juist dat de experts op datzelfde gebied veel voorzichter zijn met overhaaste en ongenuanceerde conclusies trekken. Deze bias doet zich in veel verschillende contexten voor.
Tijdens een EK- of WK-voetbal wordt ook wel gekscherend gezegd dat Nederland 17 miljoen bondscoaches heeft. Veel mensen weten wel iets van voetbal, maar denken het zelfs beter te weten dan de bondscoach. Uit onderzoek blijkt dat de mate waarin het Dunning-Kruger effect zich voordoet, afhankelijk is van de moeilijkheidsgraad van een taak. Bij makkelijkere taken lijken mensen met minder vaardigheden zich veel minder bewust te zijn van hun onbekwaamheid. Bij moeilijke taken lijken mensen met meer vaardigheden zich juist weer minder bewust te zijn van hun bekwaamheid.
Gerelateerde biassen: Overconfidence effect en egocentric bias
- Overconfidence effect: de neiging jezelf te overschatten
- Egocentric bias: onze neiging om de wereld vooral vanuit ons eigen perspectief te beschouwen
Beluister de Boom Management Podcast: De irrationele Organisatie met Cornell Vernooij
Meer biassen de wetenschappelijke context daarvan en hoe die de besluitvorming in organisaties beïnvloeden, lees je in het boek de Irrationele organisatie. En dat boek staat op de Longlist voor Managementboek van het Jaar. Bestel het op Boom.nl >>>
Door: Cornell Vernooij, Maarten Hendriks, Flore Louwers, Judith Stuijt, Wouter ten Have, Steven ten Have
