De CEO was er klaar voor. Zelfverzekerd liep deze het podium op om de volle zaal met collega’s toe te spreken. Goed voorbereid, thuis voor de spiegel geoefend, spiekbriefje in de hand:
“ Vanaf dinsdag gaan we het allemaal helemaal anders doen!”
Ach ja, zo’n opmerking klinkt misschien groots op het moment, maar is natuurlijk een illusie. Maar al te vaak menen (nieuwe) CEO ’s en ambitieuze managers dat ze een organisatie van de ene op de andere dag radicaal kunnen veranderen. Ze geloven dat organisatiecultuur en ingesleten werkwijzen in korte tijd kunnen keren met een paar gedurfde acties en een flinke dosis overtuigingskracht en charisma.
Onmiddellijke revolutionaire verandering
Het idee van een onmiddellijke, revolutionaire verandering is verleidelijk. Het doet de leider lijken op een briljant buitenbeentje, niet gehinderd door de traagheid en politiek die anderen belemmeren. Hij of zij zou de organisatie snel kunnen hervormen en in een nieuwe richting sturen, puur door wilskracht en visie.
Was het maar zo mooi.
In werkelijkheid werken en evolueren organisaties anders. Binnen iedere organisatie, klein, groot of nog groter, zijn complexe systemen met formele en informele procedures, diepgewortelde processen, ingesleten olifantenpaden en unieke culturen die in de loop van jaren of decennia zijn ontstaan. Dat verander je niet in korte tijd.
Lauwe reacties
Het is dan ook niet zo gek dat de zaal een beetje lauwtjes reageert op de plotselinge eerzucht van de baas:
- Nee hè, niet weer …
- Vorige keer was het op een woensdag …
- Zo slecht gaat het toch niet?
- Waarom bezoekt ’ie onze afdeling niet eens? Dan praat ’ie wel anders.
- En ik ben al zo druk!
- Mag ’t ook na mijn vakantie?
- Ja hoor. Als ik er maar geen last van heb!
- Met welke gewoontes moeten we breken dan? Ik heb ze al zo lang …
- Waarom vragen ze mij persoonlijk niet wat er moet veranderen?
- Dit hebben we vorig jaar ook al eens geprobeerd.
- We willen wel, maar dan moeten ze ons eerst de middelen geven.
- We doen dit al een tijd hoor.
- Ja, héél belangrijk! We zijn benieuwd hoe het verdergaat. Keep us posted …
Vooral die laatste opmerking bleef mij bij. Ik sprak degene later nog even aan en hij zei: ‘Waarom moeten er toch altijd zaken anders worden gedaan. Ik werk hier al jaren op de boekhouding en ja, er gebeurt natuurlijk heel wat aan nieuwe ontwikkelingen, maar wat moet ik dan doen met al dat nieuws? Gaat bij mij ook alles veranderen?’
Mensen geven vorm aan de onderneming
Het was wellicht een wat emotionele uitspraak maar hij zette mij aan het denken. De afgelopen jaren heb ik vele verandertrajecten bij uiteenlopende organisaties begeleid en gevolgd. Ik heb gemerkt dat snelheid daarbij niet iets is wat je regelt vanaf je dashboard zoals bij een auto, maar dat je de snelheid dient aan te passen aan het gedrag van je vehikel: de organisatie en de omgeving. En een organisatie bestaat uit mensen. Zij geven vorm aan de onderneming en niets en niemand anders.
Bron: Steentje in je schoen
Door: Egbert Jan van Bel
