Iedereen kent de verhalen, meestal van horen zeggen: de baas die te geïnteresseerd is in sommige vrouwelijke medewerkers en – vaak op een bedrijfsborrel – te amicaal armen om vrouwelijke schouders legt of in billen knijpt. Toch is zo’n baas in werkelijkheid een zeldzaamheid, blijkt uit onderzoek van Intermediair onder 1.168 hoogopgeleide lezers van het blad en de website.
Slechts twee procent van de vrouwelijke respondenten heeft wel eens meegemaakt dat een leidinggevende te intiem of handtastelijk werd bij een van zijn ondergeschikten. Persoonlijke ervaring met handtastelijke avances van de baas heeft ruim één procent van de vrouwelijke hoogopgeleiden. Misschien triviaal: onder mannelijke respondenten liggen die percentages nóg lager.
Mythe
‘Het is een mythe dat bazen altijd hun macht misbruiken‘, zegt Joris Lammers, sociaal psycholoog aan de Universiteit van Tilburg. Een mythe die enerzijds in stand wordt gehouden door romans en films – neem de film Horrible bosses die vorig jaar in bioscopen draaide. Maar die anderzijds ook voortkomt uit een psychologisch mechanisme: ‘Mensen hebben de neiging sensationele gebeurtenissen te overschatten.’ Die ene keer dat een leidinggevende wél over de schreef gaat, wordt eindeloos doorverteld en opgeblazen.
Geen interesse voor de persoonlijke carrière
Op andere terreinen hebben Nederlandse hoogopgeleiden meer aanmerkingen op hun baas. Vooral vrouwen (46 procent) vinden dat hun leidinggevende niet duidelijk is in wat hij van hen verwacht (mannen: 36 procent). Een derde van de vrouwelijke hoogopgeleiden klaagt daarnaast dat de baas zich niet interesseert voor hun persoonlijke carrière (29 procent van de mannen is het daarmee eens).
Complimenten
Werkt hij hard, de Nederlandse baas? Daar zijn hoogopgeleiden opvallend sceptisch over. Er zijn méér respondenten die menen dat zijzelf harder werken dan hun baas, dan respondenten die het tegenovergestelde menen. Ook is de doorsnee Nederlandse leidinggevende te weinig complimenteus. Ongeveer de helft van de ondervraagde hoogopgeleiden klaagt dat de baas zijn waardering niet laat blijken als ze overwerken. En dat terwijl diezelfde baas wel verwacht dát ze overwerken wanneer dat nodig is.
‘Een bekend fenomeen’, zegt psycholoog Lammers. ‘De baas heeft het idee dat zijn dankbaarheid van zijn gezicht afstraalt. Hij heeft het gevoel dat hij op die manier duidelijk zijn waardering laat blijken.’ Mensen – bazen incluis – moeten zichzelf volgens Lammers bewust aanleren om complimenten en waardering expliciet uit te spreken. ‘Veel mensen hebben het gevoel dat ze dan slijmerig overkomen, maar dat valt reuze mee.’ Werknemers kampen volgens Lammers overigens met een vergelijkbaar probleem. ‘Ook zij denken dat de baas hun frustratie over gebrek aan waardering van hun gezicht kan aflezen. Maar dat is evenmin zo. Spreek het uit!’
Andere uitkomsten van Intermediairs bazenonderzoek:
- Mijn baas is duidelijk in wat hij van mij verwacht? Nee, aldus 36% van de mannen en 46% van de vrouwen.
- Mijn baas beoordeelt mijn werkzaamheden op een goede en eerlijke manier? Nee, aldus 25% van de mannen en 32% van de vrouwen.
- Uit beoordelings-/functioneringsgesprekken met mijn baas blijkt dat hij/zij een goed beeld heeft van wat ik doe? Nee, aldus 40% van de mannen en 39% van de vrouwen.
- Ik vind mijzelf geschikter als baas dan mijn leidinggevende? Ja, aldus 23% van de mannen en 25% van de vrouwen.
- Mijn baas doet aan vriendjespolitiek onder zijn/haar personeel? Ja, aldus 28% van de mannen en 33% van de vrouwen.
- Mijn baas maakt soms seksistische opmerkingen waar ik mij aan erger? Ja, aldus 2% van de mannen en 7% van de vrouwen.
- Mijn baas houdt scherp in de gaten of ik wel genoeg uren maak? Ja, aldus 18% van de mannen en 21% van de vrouwen.
- Mijn baas geeft mij de ruimte om zelf mijn tijd in te delen? Ja, aldus 91% van de mannen en 87% van de vrouwen.
- Mijn baas krijgt van mij het rapportcijfers? 6,7 (mannen) en 6,5 (vrouwen).
(Bron: Kees Versluis, Intermediair.nl)
Onderzoek uitgevoerd door Garikai van Weydom (Intermediair Research)
