Geregeld verzorg ik trainingen – ook wel masterclasses genoemd – voor groepen leidinggevenden of professionals. Hierbij sta ik vaak stil bij het onderwerp persoonlijk leiderschap. Hoe geven wij zelf vorm en inhoud aan ons levensproject? Zijn we daar bewust mee bezig of leven we ons leven tot het einde gewoon maar uit?
Het zijn diepe vragen om bij stil te staan; vragen over onze manier van kijken naar onszelf, naar de medemens en de wereld om ons heen. Ik noem dat ook wel zichtlijnen. Je kunt bijvoorbeeld als akkerbouwer, bioloog of weerkundige naar een landschap kijken. Iedere zichtlijn levert andere informatie, meningen of oordelen op. Immers, de wereld is zo groot en wijds dat we onze blik op bepaalde onderdelen kunnen richten. Het is onmogelijk om alles te overzien. Onze blik wordt onder andere bepaald door idealen, doelen of resultaten die we nastreven. Ook wordt onze zichtlijn bepaald door het verleden. Het verleden schuift als het ware als een gekleurde lens voor onze blik. Die lens geeft een eigen, persoonlijke inkleuring aan wat we waarnemen.
Zachtjes huilen
De kring van deelnemers luistert aandachtig naar het verhaal. Een verhaal over de persoonlijke reis, de reis van de organisatie, het grotere verhaal waar we allemaal deel van uitmaken. Wat zou een volgende hoofdstuk van jouw verhaal kunnen zijn? Waar wil je naartoe met je leven, wat is daarin de volgende stap? Na wat voorbeelden, filmpjes en korte verhalen gaan de deelnemers in groepjes uiteen om deze vragen met elkaar te bespreken. In een van de groepen begint iemand – een grote, stevig gebouwde kerel – zachtjes te huilen. De deelnemers kijken vragend mijn kant uit. Ik voel het appel en stel Bram gerust dat het goed is om je emoties de ruimte te geven.
Als hij wat rustiger wordt, vraag ik of hij ons mee zou willen nemen naar de plaats van zijn verdriet. Dat wil hij wel. Hij vertelt dat hij een erg dominante vader (narcistisch, altijd op zichzelf gericht) heeft gehad. Hij was een militair en dat kleurde ook de opvoeding. Bram mocht niet naar het gymnasium, maar moest een technische opleiding volgen. En bij alle gebeurtenissen in zijn leven, zoals verjaardagen, diploma-uitreikingen of zijn eerste verkering wist zijn vader het te verpesten. Dit maakte dat Bram niet meer kon genieten van dit soort gebeurtenissen in zijn leven. De schaduw van zijn dominante vader hangt altijd over zijn leven heen. Om die reden kan hij niet bedenken wat een volgende stap zou zijn. De donkere lens uit zijn verleden neemt het zicht op de toekomst weg.
Afscheid nemen?
Een van de deelnemers doet een suggestie. Misschien is een eerste stap, om afscheid te nemen van deze kant van je vader? Hij heeft je het leven gegeven, maar ook jouw zicht op jezelf en toekomst sterk gekleurd.
Bram veert op: ‘Dat zou een mooie stap kunnen zijn! Loskomen van die eeuwige aanklacht, de afwijzing en de je-bent-nietgoed-genoeg-gedachte.’
We praten nog even wat door en Bram voelt zich gesteund en getroost. Een week later bel ik nog even met Bram om te horen hoe het met hem is. Hij klinkt energiek en vrolijk. ‘Eerlijk gezegd zag ik dit niet aankomen, maar het moest er kennelijk uit vorige week. Ik heb afscheid genomen, ik ben naar zijn graf gegaan. Ik heb daar voor het eerst bloemen neergelegd, samen met mijn vrouw. Afscheid nemen is gek genoeg ook een volgende stap, een nieuw begin om de regie over mijn eigen leven samen met mijn geliefden om mij heen ten volle op te pakken. Ik heb er zin in!’
Ik kan alleen maar bevestigen dat hij een goede stap heeft gezet en wens hem alle goeds toe bij het vervolg van zijn levensreis.
Door: Gabriël Anthonio
