Hoe kun je er als leider voor zorgen dat je mensen zich op het werk met hart en ziel inzetten? De sleutel is dat de juiste vorm van leiderschap moet worden geboden.
In veel Amerikaanse organisaties staat het er treurig voor. Gemiddeld is slechts 30% van het personeel echt toegewijd om goed werk te leveren. 50% doet niet meer dan wat nodig is. En 20% is ontevreden en uit dat in contraproductief gedrag: zij beïnvloeden collega’s negatief, zijn vaak absent en jagen klanten weg met slechte service. Dat blijkt uit het rapport State of the American workplace (2013), van Gallup. Gallup schat dat alleen al de laatste groep (van 20%) de Amerikaanse economie elk jaar 500 miljard dollar kost. De oorzaak? Slecht leiderschap.
Uiteraard is het niet de bedoeling van managers om slechte leiders te zijn. Het probleem is dat ze niet weten wat ze moeten veranderen om uit iedereen het beste te halen. W. Chan Kim en Renée Mauborgne (Insead) hebben een aanpak ontwikkeld die de oplossing biedt: blue ocean leadership. De aanpak bouwt voort op hun bekende blue ocean strategy-model. Het onderliggende inzicht is dat leiderschap kan worden gezien als een dienst die mensen in een organisatie ‘afnemen’ of ‘niet afnemen’. In die zin heb je als leider afnemers – klanten – namelijk de bazen aan wie je moet leveren en de ‘volgers’ die je leiding en ondersteuning nodig hebben. Als mensen je leiderschapspraktijken waarderen, nemen zij je leiderschap af: het inspireert ze om uit te blinken en met toewijding te werken. Maar als zij je leiderschap niet afnemen, trekken zij zich terug en worden zij niet-afnemers.
Verschillen met conventioneel leiderschap
Blue ocean leadership brengt een snelle doorbraak teweeg op leiderschapsgebied. Dit zijn de belangrijkste verschillen met de traditionele aanpakken voor leiderschapsontwikkeling:
– De focus ligt op de handelingen en activiteiten van leiders. Traditioneel gaat de aandacht uit naar iemands persoonlijke waarden, karaktertrekken en gedragsstijlen die tot goed leiderschap leiden. In de praktijk blijkt dat echter niet te werken. Hoe kun je bijvoorbeeld iemands persoonlijkheid of waarden veranderen? Blue ocean leadership richt zich primair op de handelingen en activiteiten die leiders moeten ondernemen om de motivatie en performance van hun team een boost te geven – en niet op wie en hoe ze moeten zijn.
– Er wordt een sterk verband gelegd met de marktrealiteiten. Traditionele programma’s voor leiderschapsontwikkeling zijn vaak behoorlijk generiek en staan los van hoe klanten het bedrijf zien en los van de marktresultaten die mensen geacht worden te realiseren. Bij blue ocean leadership geven de mensen die contact hebben met de markt en met klanten rechtstreekse input over hoe hun leiders ze in de weg staan en wat hun leiders kunnen doen om ze te helpen klanten en andere stakeholders zo goed mogelijk te bedienen. De nieuwe leiderschapspraktijken worden dus verbonden met de marktrealiteiten, wat zeer motiverend is voor de mensen in de frontlinies.
– Er wordt gekeken naar leiderschap op alle niveaus in de organisatie. De meeste leiderschapsprogramma’s richten zich op executives. Dat is echter veel te beperkt: een organisatie heeft op alle niveaus leiders nodig. Blue ocean leadership is opgezet voor toepassing op alle drie de managementniveaus: top, midden en frontlinie.
De vier stappen naar blue ocean leadership
1. Verkrijg inzicht in de huidige leiderschapsrealiteit. Hoe staat het ermee, wat zijn de tekortkomingen?
2. Ontwikkel alternatieve leiderschapsprofielen.
3. Selecteer de nieuwe profielen/praktijken die het gewenste effect gaan sorteren.
4. Institutionaliseer de nieuwe leiderschapspraktijken.
Bron: Harvard Business Review, mei 2014. Lees het hele vertaalde artikel in Management Executive door het hieronder te downloaden.
