In gesprekken met ondernemers komt vaak naar voren dat innovatie de kern van het (langjarige) bestaansrecht van een onderneming is. Als dat zo is, waarom is innovatie dan geen primair proces bij alle organisaties?
Eric de Blok (bedrijfskundige, zoöloog en psycholoog; zie foto) gebruikt de natuur als spiegel voor onze toekomstige organisaties. Volgens Darwin zijn het niet de sterksten of de slimsten die overleven, maar diegenen die zich het best kunnen aanpassen. Hoe werkt dat in de natuur en wat kunnen wij als organisaties daarvan leren?
Iets
Er zijn in principe drie soorten innovatie De eerste is van ‘niets’ ‘iets’ maken. Dit is wat velen van ons nastreven als we aan innovatie denken. De ‘Willy Wortel’ die het gouden ei gaat uitvinden. Alhoewel dit voor onze samenleving wel van cruciaal belang is, denk aan de stoommachine, telefoon en, korter geleden, de computer, geeft deze vorm van innovatie slechts een zeer beperkt aantal organisaties een succesvol bestaansrecht. De ervaring leert namelijk dat de kans op succes zeer gering is en daarmee de financiering zeer risicovol.
In de natuur komt dit soort innovaties niet meer voor. Het leven is nooit opnieuw begonnen of meerdere keren naast elkaar gestart. Het succes van het leven, 3,8 miljard jaar overleven en groeien in een continu veranderende omgeving, ligt niet besloten in deze vorm van innovatie.
Meer
De tweede vorm van innovatie is van ‘iets’ ‘meer’ maken. Dit is waar vele organisaties zich primair op richten. Door middel van oefficiënt produceren, schaalvergroting en marketing, exploiteren/repliceren zij hun producten en diensten. In de natuur komt dit ook op grote schaal voor, maar daar is het doel: overleven om te reproduceren, waarbij iedere nieuwe generatie weer net even anders is dan de vorige. En dat laatste is nu juist wat de natuur hierin zo succesvol maakt en het brengt ons meteen bij de derde vorm van innovatie.
Beter
De derde vorm van innovatie is van ‘iets’ ‘beter’ te maken. Beter is de vijand van goed. In de natuur is iedere volgende generatie gebaseerd op dezelfde blauwdruk, maar door mutaties (of procesfouten/toeval) en genetische recombinatie (of het op verschillende manieren combineren van genen), is deze generatie afwijkend van de voorgaande generatie. In de natuur blijft dit proces altijd doorgaan, crisis of geen crisis. Dit is hét primaire proces van de natuur. Wij noemen dit ‘evolutie’ met als drijvende kracht de natuurlijke selectie. Het leven heeft van innovatie een routine gemaakt.
Succesvolle organisaties hebben van innovatie ook een routine gemaakt. Ze hebben een primair proces opgezet voor innovatie. Kunt zich voorstellen hoeveel
succesvoller wij dan zouden kunnen zijn als we van innovatie een primair proces maken?
Auteurs: Niels Wepster, directeur bedrijven ABN AMRO en Eric de Blok, GNG Consultancy
Tip: Kom luisteren naar wat Eric de Blok weet te vertellen over de natuur als spiegel voor uw organisatie.
