Binnen het onderzoek naar Nieuwe Business Modellen gaat mijn aandacht uit naar de ontwikkeling van nieuwe netwerkorganisaties die in Nederlandse regio’s ontstaan: hubs. Hubs zijn, het woord zegt het al, een knooppunt, een ‘netwerk van netwerken’ waarbinnen wordt geëxperimenteerd met waardecreatie en met samenwerkingsmodellen.
Burgers, maar ook bedrijven en (semi)overheid organiseren zich in netwerken waarin ze samen met anderen diensten en producten realiseren, zoals energie via de energiecoöperatie of financiering van een nieuw bedrijfsplan via crowdfunding.
Binnen de groeiende netwerkeconomie beginnen verschillende netwerken elkaar op te zoeken. Men herkent en erkent de toegevoegde waarde van een gelijkwaardige samenwerking voor de ontwikkeling van de eigen regio. Het Rijk (programma DuurzaamDoor, RVO) stimuleert de ontwikkeling van regionale netwerken en ook provincies en gemeenten tonen belangstelling voor de ontwikkeling van netwerken waarin burgerinitiatieven en bedrijven gelijkwaardige ontwikkelingspartners zijn. In de netwerkeconomie wordt de zelf organiserende burger een serieuze business partner van bedrijven en van de overheid.
In diverse Nederlandse regio’s experimenteren hubs met nieuwe, horizontale organisatievormen. Hubs geven sturing en richting aan overlappende en gezamenlijke waarden en doelen van verschillende organisaties en netwerken. Dat levert interessante businessmodellen op waarin (netwerken van) burgers, bedrijven en overheid experimenteren met een gezamenlijke aanpak van zaken als energie, afval, zorg, leefbaarheid, of mobiliteit; thema’s die doorgaans met sociale, ecologische en/of economische duurzaamheid worden geassocieerd. Doordat het om waardevolle zaken gaat kan dat niet vrijblijvend: de hub formaliseert als het ware de samenwerking tussen organisaties en vormt daarmee een nieuwe organisatiegraad binnen de regio.
Een hub is een verbindende en coöperatieve netwerkorganisatie waarbinnen samenwerking en cocreatie belangrijke gedeelde waarden zijn. Daarmee zijn hubs een vorm van nieuwe businessmodellen. En net als andere NBM’s staan Hubs voor organisatorische, strategische en praktische uitdagingen. Uiteenlopende netwerken van bedrijven, burgers en overheid, die allemaal een eigen visie hebben op hoe je dingen organiseert, gaan samen praten over, en werken aan, het organiseren en realiseren van doorgaans complexe thema’s. Wie gaat dat ’trekken’? Welke organisatievormen zijn mogelijk? Onderzoek binnen hubs die zich op dit moment in Nederland, maar ook elders in Europa, vormen moet daar meer duidelijkheid over gaan geven.
Mijn onderzoek richt zich specifiek op strategievorming bij hubs. Hoe komen al die verschillende partijen tot een gezamenlijke strategie? Hoe en waarom ontwikkelen zij de hub tot een strategische partner in de regio? Daarover een volgende keer meer.
Moniek Kamm is docent/onderzoeker bij Saxion FEM. Zij doet promotieonderzoek naar strategieontwikkeling bij hubs vanuit Radboud Universiteit, Faculteit Managementwetenschappen. Haar onderzoek maakt deel uit van een breder onderzoeksprogramma naar Nieuwe Business Modellen onder leiding van prof. dr. J. Jonker. Contact: m.a.a.kamm@saxion.nl
